ABD’den BM’ye ‘Uygur Türklerinin durumuna iliÅŸkin raporu acilen açıklayın’ çaÄŸrısı

ABD, Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki ciddi insan hakları ihlallerine iliÅŸkin mevcut bilgiler ışığında hazırladığı deÄŸerlendirmeyi içeren raporu “daha fazla gecikme olmaksızın” açıklaması için BirleÅŸmiÅŸ Milletlere (BM) çaÄŸrı yaptı.

BM Ä°nsan Hakları Yüksek KomiserliÄŸi (OHCHR) Sözcüsü Rupert Colville, 10 Aralık 2021’de yaptığı açıklamada, Uygur Özerk Bölgesi’ndeki Çin’in uygulamalarına iliÅŸkin raporu haftalar içinde açıklayacaklarını belirtmiÅŸti.

Aradan 3 ay geçmesine raÄŸmen raporun açıklanmamasına ABD’den tepki geldi.

ABD’nin BM Cenevre Nezdindeki Daimi Temsilcisi Büyükelçi Sheba Crocker, yaptığı yazılı açıklamada, BM Ä°nsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet ve Ofisinin, güvenilir sivil toplum kuruluÅŸları (STK) ve gazeteciler tarafından yıllardır teyit edilen Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki krizi “gayet iyi bildiÄŸini” vurguladı.

Crocker, “Yüksek Komiser Bachelet’i, Sincan’a iliÅŸkin mevcut ve uzun zamandır beklenen OHCHR raporunu daha fazla gecikme olmaksızın yayınlamaya çağırıyoruz.” ifadesini kullandı.

“Bachelet ve BM heyetine engelsiz ve denetimsiz tam eriÅŸim verin”

Bachelet’in Çin’e yapacağı ziyarete deÄŸinen ABD Büyükelçisi Crocker, Çin’e de çaÄŸrıda bulunarak Bachelet ve BM ekibine, Uygur Türklerinin yaÅŸadığı bölgelerde “engelsiz ve denetimsiz tam eriÅŸim” verilmesini istedi.

Bachelet, dün BM Ä°nsan Hakları Konseyi’nin 49’uncu oturumunda Pekin yönetimi ile BM heyetinin bölgeyi ziyaret etmesi konusunda anlaÅŸtıklarını duyurmuÅŸtu.

Crocker, Çin’i, BM heyetinin ziyareti esnasında Uygur Türklerinin ileri gelenleri ve STK temsilcileriyle özel toplantılar yapmasına izin vermeye davet etti.

“VahÅŸetin iÅŸlendiÄŸi bölgelere eriÅŸim saÄŸlayın”

Bachelet’in “kayda deÄŸer bir ziyaret yapması için” Uygur Türklerinin zorla çalıştırıldığı yerler dahil olmak üzere “vahÅŸet ve insan hakları ihlallerinin rapor edildiÄŸi” bölgelere eriÅŸim saÄŸlanması gerektiÄŸini vurgulayan Crocker, ziyarete iliÅŸkin bulguların da “zamanında, samimi ve eksiksiz” bir raporla yayınlanmasını istedi.

Crocker, ziyarette Yüksek Komiser ve Ofisi’ne müdahale edilmesi ve eriÅŸim kısıtlaması getirmesinin “ziyaretin güvenilirliÄŸini ciddi ÅŸekilde zayıflatacağına” ve Çin’in bölgeye yönelik propagandalarını destekleyeceÄŸine iÅŸaret etti.

Çin, Bachelet’in mayısta Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ne ziyaret gerçekleÅŸtireceÄŸini doÄŸrulamıştı.

Tarafların ayrıca BM’den bir ekibin Bachelet’in ziyareti öncesinde, nisanda bölgeye giderek hazırlık yapmasında mutabık kaldığı bildirilmiÅŸti.

Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki uygulamaları

Çin’de son yıllarda Uygur Türklerinin kimlik ve kültürlerine yönelik ihlaller uluslararası kamuoyunca eleÅŸtiriliyor.

Pekin’in “mesleki eÄŸitim merkezleri” olarak adlandırdığı, uluslararası kamuoyunun ise “yeniden eÄŸitim kampları” diye tanımladığı yerlerde çok sayıda Uygur Türkü kendi rızasının dışında tutuluyor.

Çin, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde kaç kamp bulunduÄŸuna, buralarda kaç kiÅŸinin olduÄŸuna ve söz konusu kiÅŸilerden ne kadarının sosyal hayata döndüğüne iliÅŸkin bilgi vermiyor.

BM ve diğer uluslararası örgütler, kampların incelemeye açılması çağrılarını yinelerken Çinli yetkililer, şu ana kadar kendi belirlediği birkaç kampın az sayıda yabancı diplomat ve basın mensubu tarafından kısmen görülmesine izin vermişti.

Çin makamları, daha önce BM yetkililerinin doğrudan bilgi almak amacıyla bölgede serbestçe inceleme yapma taleplerini ise geri çevirmişti.

Kaynak: AA