‘Ay’a Sert Ä°niÅŸ’ görevinde kullanılması planlanan hibrit roket motorunun testi baÅŸarıyla sonuçlandı

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Varank, “2023’te biz Ay misyonu hedefimizin ilk ayağını baÅŸarabileceÄŸimize inanıyoruz. Yani uzay aracımızı Ay ile buluÅŸturacağız. Bu manada motorun ilk ateÅŸlemesini yapmak bizim açımızdan mutluluk ve gurur verici.” dedi.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Milli Uzay Programı kapsamında 2023 yılında Ay’a gönderilmesi hedeflenen insansız uzay aracında kullanılabilecek milli ve özgün hibrit roket motorunun ateÅŸleme testini baÅŸarıyla geçtiÄŸini açıkladı.

Bakan Varank, CumhurbaÅŸkanlığı Savunma Sanayi BaÅŸkanlığının iÅŸtiraki olan Delta V Uzay Teknolojileri AÅž’nin Åžile’deki Roket Motor AteÅŸleme Tesisi’nde incelemede bulundu.

Varank, Delta V tarafından milli imkanlarla geliÅŸtirilen, Türkiye’nin Ay Misyonu’nda kullanılması öngörülen hibrit roket motorlarının ateÅŸleme tesisleri, yüksek basınçlı kompozit tankları, vana ve regülatör sistemleri hakkında bilgi aldı.

Tesiste yapılan incelemenin ardından Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Mehmet Fatih Kacır, Savunma Sanayii BaÅŸkan Yardımcısı ve Delta V Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Faruk YiÄŸit, BAYKAR Teknik Müdürü Selçuk Bayraktar, TÃœBÄ°TAK BaÅŸkanı Hasan Mandal, Türkiye Uzay Ajansı (TUA) BaÅŸkanı Serdar Hüseyin Yıldırım, TÃœBÄ°TAK Uzay Teknolojileri Enstitüsü Müdürü Mesut Gökten, TÃœBÄ°TAK SAGE Enstitüsü Müdürü Gürcan OkumuÅŸ ve DeltaV Genel Müdürü Arif KarabeyoÄŸlu’nun katılımıyla gerçekleÅŸtirilen toplantıda ise Ay’a sert iniÅŸ yapması planlanan insansız uzay aracının geliÅŸtirme çalışmaları ele alındı.

Tarihi test

Heyet, toplantının sonunda roket motorları testlerinin yönetildiÄŸi komuta merkezine geçti. Alınan güvenlik önlemlerinin ardından ateÅŸleme için geri sayım baÅŸlatıldı. Bakan Varank’ın komutuyla, ilk olarak Delta V tarafından geliÅŸtirilen ve uzay sınırını aÅŸacak Hibrit Sonda Roketi’nin (SORS) itki sistemi dikey ateÅŸleme testi yapıldı. Ä°kinci ateÅŸleme ise Milli Uzay Programının 2023 yılında “Ay’a Sert Ä°niÅŸ” görevinde kullanılması planlanan hibrit roket motoru için yapıldı. Yapılan testler tam baÅŸarıyla sonuçlandı. Ä°ki motor da planlanan süre boyunca sorunsuz ÅŸekilde çalıştı.

“Ay misyonunda kullanılması öngörülen hibrit motorun ilk denemeleri baÅŸarıyla yapıldı”

Bakan Varank ve beraberindeki heyet, ateşlemeler sonunda tekrar test sahasındaki sistemleri inceleyerek, testin sonuçları hakkında bilgi aldı.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Varank, AA muhabirine açıklamalarda bulunarak, çok baÅŸarılı iki ateÅŸleme yaptıklarını hem Sonda Roketi Sistemi’nin (SORS) ateÅŸlemesi hem de Ay misyonunda kullanılması planlanan hibrit motorun ilk ateÅŸlemesini gerçekleÅŸtirdiklerini belirtti.

Testlerde 50 saniye gibi hedeflenen süre bulunduÄŸunu söyleyen Varank, “Bu 50 saniyelik ateÅŸlemenin tamamını baÅŸarıyla bitirdi. Bugün itibarıyla Ay misyonunda kullanılabilecek motorun ilk denemeleri baÅŸarıyla yapıldı diyebiliriz ” dedi.

“Hedefimiz 2023 yılında Türkiye’nin kendi uzay aracını Ay’a ulaÅŸtırabilmesi”

CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan’ın Türkiye’nin 10 yıllık uzaydaki yol haritasını açıkladığını ve bu yol haritasının en önemli bileÅŸenlerinden bir tanesinin ‘Ay Misyonu’ olduÄŸunu kaydeden Varank, şöyle devam etti:

“O günden itibaren aslında biz Delta V firmasının ismini sıklıkla duymaya baÅŸladık. Biliyorsunuz Ay misyonunda hedefimiz 2023 yılında Türkiye’nin kendi uzay aracını Ay’a ulaÅŸtırabilmesi. Burada da Türkiye’deki bütün kabiliyetleri, bütün firmalarımızın kabiliyetlerini kullanmak istiyoruz. Delta V de özellikle dünyada yeni bir teknoloji olarak kabul edilen hibrit roket motorları çalışan, CumhurbaÅŸkanlığı Savunma Sanayii BaÅŸkanlığı’na ait bir firmamız. Arif Hocamız (KarabeyoÄŸlu) tüm bu süreçleri yürütüyor. Bugün iki ateÅŸlemeye ÅŸahitlik ettik. Bir tanesi 635 milimetrelik Sonda roketinin, önümüzdeki ay fırlatması yapılacak motorun buradaki ateÅŸlemesine ÅŸahitlik ettik. Aynı zamanda Ay misyonunda, yani uzayda kullanmayı hedeflediÄŸimiz daha küçük bir motorun da yine ateÅŸlemesinin testlerini yapmış olduk. Biliyorsunuz, Türkiye özellikle uzay alanında kabiliyetlerini tüm dünyaya göstermek, aynı zamanda bu kabiliyetleri ticarileÅŸtirmek, bundan ekonomik fayda elde etmek isteyen bir ülke. Dolayısıyla bu alanda geliÅŸtirdiÄŸiniz teknolojiler çok deÄŸerli.”

Sıvı oksijen oksitlemeli hibrit motor teknolojisinin çok önem verdikleri yeni bir teknoloji olduğunu aktaran Varank, ateşlemeleri başarıyla gerçekleştirdiklerini, bu süreçte heyecan ve mutluluk duyduklarını da ifade etti.

“Roket motorunun bir örneÄŸi mayıs ayında Sinop’tan fırlatılacak”

Çok deÄŸerli gençlerin Türkiye’nin geleceÄŸine yatırım yapmak ve teknolojiyi geliÅŸtirmek için büyük bir gayret gösterdiklerini vurgulayan Bakan Varank, “Roket motorunun bir örneÄŸi mayıs ayında Sinop’tan fırlatılacak. Önemli mesafeleri kat etmesini planlıyoruz. Aynı zamanda Ay misyonunda kullanılabilecek hibrit roket motorunun da ilk ateÅŸlemesini bugün yapmış olduk.” dedi.

“Türk bayrağını Ay ile buluÅŸturmuÅŸ olacağız”

Varank, “2023’te biz Ay misyonu hedefimizin ilk ayağını baÅŸarabileceÄŸimizi düşünüyoruz. Yani uzay aracımızı inÅŸallah Ay ile buluÅŸturacağız. Türk bayrağını Ay ile buluÅŸturmuÅŸ olacağız. Bu manada motorun ilk ateÅŸlemesini burada yapmak bizim açımızdan mutluluk ve gurur verici.” diye konuÅŸtu.

Delta V Genel Müdürü KarabeyoÄŸlu ise çok önemli iki roket ateÅŸlemesi gerçekleÅŸtirdiklerini belirterek, “Bir tanesi Sinop’tan fırlatılacak Sonda roketinin motorunun yerde statik ateÅŸlemesiydi. Bu sıvı oksijen kullanan bir motor ve dünyada örneklerinin en büyüğü ve en iyi performanslı olanı. Bunun yanı sıra Ay misyonunda kullanılması mümkün olan bir motoru daha ateÅŸledik. Bu farklı bir oksitleyici kullanıyor. Burada da 50 saniye ateÅŸlemek suretiyle baÅŸarıya ulaÅŸtık diyebiliriz.” ifadelerini kullandı.

“Adım adım aya gidiyoruz”

Ateşlemelerin başarıyla tamamlandığına dikkati çeken Karabeyoğlu, şöyle devam etti:

“Her iki motor da beklediÄŸimiz performansı tam manasıyla saÄŸladı. Ä°stediÄŸimiz ateÅŸleme sürelerini elde ettik. Ä°stediÄŸimiz itki kuvvetlerini elde ettik. Tam baÅŸarı olduÄŸunu söyleyebiliriz. Ay motorunun testleri bundan sonra hızlanarak devam edecek. Bugün belki ilk testlerinden birini yaptık. Ama belki yüzlerce test yapacağız. GüvenilirliÄŸi saÄŸlayacağız. Sonda roketinin ilk testi deÄŸildi. Daha önce birçok test yaptık. Ama bu en uzun yanan, en yüksek performanslı testini gerçekleÅŸtirdik. Bundan sonra ne olacak? Mayıs ayında her ÅŸey yolunda giderse inÅŸallah yüksek irtifalara Sonda fırlatmaları yapacağız. Bugün Ay’a gidecek uzay aracının roket motorunu test ettik. Adım adım aya gidiyoruz.”

Dünyanın teknoloji olarak en ileri hibrit roket motoru

Öte yandan, Delta V tarafından geliÅŸtirilen Sonda Roket Sistemi hibrit motoru dikey ateÅŸleme testini geçerek, uzaya ulaÅŸabilecek seviyede toplam itki elde etti. Önümüzdeki aylarda fırlatma testleriyle “uçuÅŸ gösterimi” yapılacağı öğrenildi.

Türkiye’nin en büyük roket sistemlerinden biri olan SORS’un aynı zamanda dünyanın teknoloji olarak en ileri hibrit roket motoruna sahip olduÄŸu, sıvı oksitleyici ve katı yakıt içerdiÄŸi ve yenilikçi bir teknoloji olduÄŸu aktarıldı.

Kaynak: AA