Cari işlemler hesabı ekimde 1 milyar 549 milyon dolar fazla verirken, 12 aylık cari fazla 4 milyar 336 milyon dolar oldu.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından Ekim 2019 dönemine ilişkin ödemeler dengesi verileri açıklandı.

Buna göre, cari işlemler fazlası ekimde geçen yılın aynı ayına göre 1 milyar 77 milyon dolar azalarak 1 milyar 549 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Bunun sonucunda, 12 aylık cari işlemler fazlası 4 milyar 336 milyon dolar oldu.

Bu gelişmede, bir önceki yılın aynı ayında 630 milyon dolar fazla veren ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret dengesinin bu yıl 924 milyon dolar açık vermesi etkili oldu. Altın ve enerji hariç cari işlemler fazlası ise, bir önceki yılın ekim ayına göre 700 milyon dolar azalarak 5 milyar 332 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Hizmetler dengesi altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler, bir önceki yılın aynı ayına göre 238 milyon dolar tutarında artarak 2 milyar 759 milyon dolara yükseldi.

Birincil gelir dengesi kalemi altında yatırım geliri kaleminden kaynaklanan net çıkışlar, bir önceki yılın aynı ayına göre 116 milyon dolar azalarak 951 milyon dolar oldu. İkincil gelir dengesi kalemi kaynaklı girişler, bir önceki yılın aynı ayına göre 17 milyon dolar artarak 132 milyon dolara ulaştı.

Öte yandan, eylül ayı cari işlemler fazlası 2 milyar 447 milyon dolardan 2 milyar 353 milyar dolara; 12 aylık cari işlemler hesabı da 5 milyar 895 milyon dolar fazladan, 5 milyar 413 milyar dolar fazlaya revize edildi.

AA Finans’ın gerçekleştirdiği ankete katılan ekonomistler ekimde cari işlemler dengesinin 1 milyar 600 milyon dolar fazla vermesini bekliyordu.

Buna göre, doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler ekimde bir önceki yılın aynı ayına kıyasla 1 milyar 13 milyon dolar azalarak 448 milyon dolar oldu. Aynı dönemde, portföy yatırımları 2 milyar 729 milyon dolar net çıkış kaydetti.

Alt kalemler itibarıyla incelendiğinde, ekimde yurt dışı yerleşiklerin hisse senedi ve devlet iç borçlanma senetleri piyasalarında sırasıyla 492 milyon dolar ve 929 milyon dolar net satış yaptığı görüldü.

Yurt dışında gerçekleştirilen tahvil ihraçlarıyla ilgili, ekimde bankalar 1 milyar 670 milyon dolar, diğer sektörler ise 25 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirdi.

Diğer yatırımlarda 2 milyar 150 milyon dolarlık net girişin gerçekleştiği ekim ayında, yurt içi bankaların yurt dışı muhabirlerindeki efektif ve mevduat varlıkları 4 milyar 58 milyon dolar net azalış kaydetti. Yurt dışı bankaların yurt içindeki mevduatlarında ise 978 milyon dolarlık net artış yaşandı.

Yurt dışından sağlanan kredilerle ilgili, ekimde bankalar 2 milyar 207 milyon dolar, genel hükümet 27 milyon dolar ve diğer sektörler 304 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirdi.

Resmi rezervlerde ekim ayında 1 milyar 871 milyon dolar net giriş gözlendi.

Cari işlemler hesabı üst üste 5 aydır fazla veriyor

Türkiye’nin 12 aylık cari işlemler hesabı yılın ikinci yarısından itibaren cari fazla vermeyi sürdürüyor.

Türkiye’nin son 12 aylık cari işlemler hesabı ekimde 4 milyar 336 milyon dolarla üst üste beş aydır fazla veriyor.

Ekonomideki dengelenme süreciyle birlikte makro verilerde düzeltme hareketleri yaşanırken, bunun en güzel örneği cari işlemler hesabında görüldü.

Geçen yıl mayıs ayında 58 milyar dolara yaklaşan 12 aylık cari açık, hükümetin ve ekonomi yönetiminin aldığı tedbir ve yeni uygulamalarla düşüş trendine girdi.

Geçen yılın ikinci yarısından itibaren cari açıkta başlayan gerileme 12 ayın ardından cari fazla noktasına geldi. Bu yılın haziran ayından itibaren başlayan cari fazla üst üste beşinci ayına girdi. Ekimde 12 aylık cari fazla bir önceki aya göre 1,1 milyar dolar azalışla 4 milyar 336 milyon dolar olarak gerçekleşti. Ekim 2018’de yıllıklandırılmış cari açık 38,9 milyar dolar düzeyinde bulunuyordu. Cari fazla aylık bazda da ekimde 1 milyar 549 milyon dolarla üst üste dört aydır pozitif tarafta olmayı sürdürdü.

Analistler, yılın kalan 2 ayında da cari fazla verileceğini, böylece cari işlemler hesabının 1,5-2 milyar dolar fazla ile 2019’u tamamlayacağını belirtti.

İktisadi faaliyetteki dinamizmin yansıması sonucu cari fazlanın artık daha fazla artmasının beklenmeyeceğini dile getiren analistler, Türk ekonomisinin 2020’de potansiyel büyümesine yakınsamasıyla birlikte cari işlemler hesabının da yeni akışına doğru yöneleceğini kaydetti.

“Cari dengede başlayan gerilemeyi büyümenin boyutu belirleyecek”

AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, konuya ilişkin yaptığı değerlendirmelerde ekimde cari fazlanın 1,55 milyar dolarla piyasa beklentisine yakın gerçekleştiğini belirtti.

Kasım ayı gümrük dış ticaret öncü verilerinin geçen yıla göre daha yüksek dış açığa işaret ettiğini bildiren Bürümcekçi, bu gelişmeyle birlikte değerlendirildiğinde ekimde cari fazlada başlayan gerilemenin süreceğini söyledi.

Bürümcekçi, ekimde cari fazlada gözlenen gerilemede dış ticaret açığının yükselmesinin ana etken olduğunu ifade etti.

Cari fazlada başlayan gerilemenin ne boyuta ulaşacağının büyümenin seyrine bağlı olacağını vurgulayan Bürümcekçi, şunları kaydetti:

“Önceki yıl cari açığı artıran faktörlerin başında gelen enerji ticaretindeki gelişmelerin devam edip etmeyeceği kritik görünürken, petrol fiyatlarının son dönemdeki gerileme ile 2018 yılı ortalamasının (72 dolar) altına inmesi cari açığı azaltıcı etki getirmeye devam etmektedir. Altın ticaretinde ise geçen yıl ilk on ayda verilen 7,8 milyar dolar net açık bu yıl aynı dönemde 6,5 milyar dolara gerilemiştir. Bu eğilim de devam edebilir.

Buna ek olarak, turizm gelirlerinin, turist sayısının artış eğilimini koruması ile toparlanma göstermeye devam edeceği beklenmelidir. Ancak, milli gelir büyümesi baz etkisinin de devreye girmesiyle daha güçlü artışlar kaydedecektir. Bu gelişmenin, dış ticaret açığında yıllık bazda karşılaştırmalarda da belirgin artışlar getireceğini düşünmekteyiz. Ayrıca, AB pazarı ve genel olarak küresel çapta büyümede gözlenen yavaşlamanın ihracat artış hızımızı olumsuz etkilemeye devam ettiği izlenmektedir. Bu doğrultuda, kasım sonunda 2,8 milyar dolar fazlaya gerilemesini beklediğimiz son 12 aylık cari işlemler hesabının, 2019 yılını sınırlı fazla ile kapatabileceğini düşünmekteyiz.”

Kaynak: AA