Elektronik sigara akciğer ve beyin hasarına yol açıyor

Bilim insanları, elektronik sigaraların astım, kan damarların da daralma, kan basıncında artış, yanıklar, kanserin yanı sıra akciğer ve beyinde hasara yol açtığından, kesinlikle kullanılmaması gerektiği uyarısında bulundu.

Türk Toraks Derneği Tütün Kontrol Çalışma Grubu Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Remziye Can, AA muhabirine yaptığı açıklamada, elektronik sigara (vaping) adı verilen elektronik nikotin sağlayıcı sistemlerin bir çeşit tütün ürünü olduğunu söyledi.

Yanma olmaksızın, pilden aldığı enerji ile ısınan atomizerin kartuÅŸ içindeki likiti buharlaÅŸtırması esasına baÄŸlı çalışan bu tütün ürünü çeÅŸidinin, pil, atomizer ve doldurulabilir kartuÅŸ olmak üzere üç parçadan oluÅŸtuÄŸunu anlatan Can, bu ürünlerin endüstri tarafından “Zararı azaltılmış ürünler” olarak piyasaya sürüldüğünü aktardı.

Can, bu ürünlerin yerini 2003’den bu yana bağımlılığın devamlılığını hedef alan mevcut elektronik sigaralara bıraktığını belirterek, ÅŸu bilgileri verdi:

“Zamanla ürün çeÅŸitliliÄŸi artan elektronik sigaralar, baÅŸlangıçta geleneksel sigara, puro veya pipo gibi tütün ürünlerine benzetilerek üretilirken, yeni nesil e-sigaralar ise kalem, USB bellek veya diÄŸer günlük eÅŸyaya benzer biçimde üretilmiÅŸtir. Elektronik​​​​​​​ sigaralar endüstri tarafından ‘zararı azaltılmış ürün’ adı altında piyasaya sürülmüş ve kimyasal içermediklerini iddia etseler de içerisinde propilen glikol, gliserol, etilen alkol, polietilen glikol (PEG400), diasetil dietilen glikol, amino-tadalafil, rimonabant, cannabibinoid, nitrozaminler, formaldehit, asetaldehit keton, civa, tetrametilpirazi, kurÅŸun, nikel, krom olmak üzere insan saÄŸlığına zararlı 7000’den fazla madde ve özellikle aroma verici katkı maddeleri de ihtiva etmektedir.

Elektronik sigaraların içeriÄŸinde normal sigaradaki gibi aeropartiküller, for­maldehit, nitrozamin, metaller, karboniller, uçucu organik bileÅŸikler ile polisiklik hidrokarbondan oluş­tuÄŸu belirlenmiÅŸtir. Bu kimyasallar ise hücreye karşı toksik etkisi olan kansere neden olan maddelerdir. Elektronik sigaraların çalışmasını saÄŸlayan bataryaların ısı üretmesi nedeniyle bu sıvı kimyasallar aerosol duru­muna geçmekte ve akciÄŸer alveollerine geçiÅŸi hızlan­maktadır.”

Elektronik sigaralardan çıkan buharın da pasif içiciliÄŸe neden olduÄŸunu, hücre canlılığının azalmasına ve DNA hasarının artmasına neden olduÄŸunun tespit edildiÄŸinin altını çizen Can, “Elektronik sigaraların beyin geliÅŸimi üzerine de nörotoksik etkisi olduÄŸu bilinmektedir. Annenin elektronik sigara içmesinin çocukta davranışsal ve kognitif deÄŸiÅŸikliklere yol açabileceÄŸi gösterilmiÅŸtir.” diye konuÅŸtu.

Can, elektronik sigaranın, başta solunum ve kardiyovasküler sistemler olmak üzere karaciğer, böbrekler ve sinir sistemine zararları olduğuna işaret ederek, şunları kaydetti:

“Elektronik sigara kullanımının kalp atım hızı ve kan basıncında artışlara neden olduÄŸu bildirilmiÅŸtir. Elektronik sigara bağışıklık sistemini olumsuz etkileyerek, zatürre gibi alt solunum yolu enfeksiyonları riskini de arttırmaktadır. Ayrıca EVALI (e-cigarette and Vaping use Associated Lung Injury) olarak adlandırılan akut akciÄŸer hasarı ile solunum yetmezliÄŸi ve ölüme yol açabilmektedir.”

ABD’de yapılan bir araÅŸtırmada elektronik sigara kullananların anksiyete ve depresyona yaka­lanma oranlarının daha yüksek olduÄŸunun gösterildiÄŸini aktaran Can, “Elektronik sigaraların saÄŸlık üzerine olan olumsuz etkilerinden biri de doz aşımıdır. Elektronik sigara içen 24 yaşında bir kadının doz aşımı nedeniyle yaÅŸamının sonlandığı bildirilmiÅŸtir. Elektronik sigaraların tercih edilme nedenlerinin başında aromaları gelmektedir. Ancak yapılan çalışmalar bu aromaların hücre genetiÄŸini bozduÄŸunu göstermiÅŸtir. Elektronik sigaraların olumsuz etkilerinden biri de beyin geliÅŸimi üzerinedir ve hafıza, dikkat ve öğrenme kapasitesini azaltabilir.” dedi.

Can, nikotin ve elektronik sigaradaki yabancı ajanların, astım ve KOAH başta olmak üzere pek çok solunum sistemi rahatsızlığına neden olabildiğini söyledi.

Ayrıca elektronik sigara cihazlarının yanıklara, patlayıcı ve kimyasal yaralanmalara neden olduğunu ifade eden Can, elektronik sigara kullanımına bağlı gelişen yanıkların sıklıkla uyluk, kasık, yüz veya elde geliştiğinin rapor edildiğini bildirdi.

Can, “Yutma yoluyla veya cilt teması yoluyla elektronik sigara sıvısına maruz kalmanın da genellikle mide bulantısı, kusma, uyuÅŸukluk ve taÅŸikardiye neden olabildiÄŸi, hatta nöbetlere, anoksik beyin hasarına, laktik asidoza ve ölüme yol açabildiÄŸi bildirilmiÅŸtir.” dedi.

“YaÄŸlı kimyasallar akciÄŸer dokusunda iltihabi süreci uyarıyor”

SaÄŸlığa Evet DerneÄŸi BaÅŸkanı Prof. Dr. Elif DaÄŸlı, bazı basın yayın organlarında yer alan, elektronik sigara kullanımına baÄŸlı göğüs boÅŸluÄŸuna havanın girerek akciÄŸere baskı oluÅŸturmasıyla akciÄŸerin kısmen çökmesi olarak tanımlanan “pnömotoraks” nedeniyle açıklamalarda bulundu.

ABD’de salgın haline gelmiÅŸ yeni nesil tütün, nikotin, kenevir kullanımına baÄŸlı görülen yeni hastalıkların görüldüğü bilgisini veren DaÄŸlı, “Bu hastalıklar, ülkemizde de görülmeye baÅŸladı ve bilim insanları olarak bunların artmasından endiÅŸe duyuyoruz.” dedi.

DaÄŸlı, elektronik sigaraların içinde yaÄŸlı kimyasallar, aromalar, toksinler ve esrar bulunabildiÄŸine iÅŸaret ederek, “Bu kimyasallar, asıl görevi vücuda oksijen saÄŸlamak olan akciÄŸere zarar vermekte ve daha önce tıp ilteratüründe olmayan yeni hastalıklar yaratmaktadır.” diye konuÅŸtu.

Bunlardan birinin tıpta “EVALI” olarak isimlendirilen bir hastalık olduÄŸunu belirten DaÄŸlı, sözlerine şöyle devam etti:

“EVALI, 2019’da elektronik sigara ile oluÅŸan akciÄŸer hasarına verilen uluslararası terimdir. Amerika BirleÅŸik Devletleri’nde elektronik sigara kullanımına baÄŸlı 68 ölüm, 2807 hastane yatışı olmuÅŸtur.

Birçok organda zarar yaratabilen elektronik sigaranın solunum sistemine etkisi oldukça iyi belirlenmiÅŸtir. Elektronik sigaranın solunum sisteminde neden olduÄŸu bir hastalık, basında da sözü geçen ‘pnömotoraks’ diÄŸer deyiÅŸle ‘Vasp’ olarak isimlendirilen akciÄŸer zarı yırtılmasıdır.

Vasp, elektronik sigara kullanımına baÄŸlı akciÄŸer zarının kendiliÄŸinden patlamasını tanımlayan Ä°ngilizce bir deyimdir. Elektronik sigaraların içerdiÄŸi toksinler akciÄŸerin hava keseciklerinin zedeler ve balonlar oluÅŸturur. Çevre destek dokusu bozulur ve delikli elastik iltihap tabakası oluÅŸur. Zorlu nefes alma hava basıncını arttır ve ciÄŸerde oluÅŸmuÅŸ balonlar patlayarak akciÄŸer zarı yırtılır, cerrahi tedavi gerektirir.”

Elektronik sigaranın neden olduÄŸu hastalıklardan birinin de yaÄŸ zatürresi (Vaping-Related Lipoid Pneumonia) olduÄŸunu anlatan DaÄŸlı, “Enfeksiyon ile oluÅŸan zatürreden farklı olarak etkeni mikrop deÄŸil akciÄŸere e-sigara içinde giren yaÄŸ asitleridir. Elektronik sigaraların içinde bulunan yaÄŸlı kimyasallar akciÄŸer dokusunda iltihabi süreci uyarmaktadır.”

Dağlı, elektronik sigara ve benzeri ürünlerin daha fazla zarara neden olmadan satışlarının durdurulmasını ve denetlenmesini talep ettiklerini, herkesin bu ürünlerin de kullanımından kaçınmasını istediklerini söyledi.

Kaynak: AA