İşe İade Davası
Herhangi çalışanın işinden kovulması ve haksız yere işten çıkarılması durumunda işe iade davası açma hakkı vardır. Yasal işlem olan dava açma süresi; çalışanın işini geri almak için, eski işverenine dava açmasıdır.
Çalışanın davayı kazanabilmesi için, fesih sebebinin haksız olduğunu kanıtlaması gerekir. Çalışanların haksız yere işten çıkarılmasının nedeni değişebilir ancak bazı yaygın nedenler arasında; ihbarcı misillemesi, ayrımcılık, sözleşmenin ihlali gibi sebepler olabilir.
İşe İade Davası Şartları
İşe iade davalarında bazı kural ve şartların oluşması gerekir. En önemli koşul ise; haksız yere işten çıkarılan işçinin İş Kanunu kapsamında çalışan işçi olması gerekir.
- İşverenin en az 30 işçi çalıştıran işyerine sahip olması gerekir.
- İşverenin aynı sektörde birden fazla işyeri varsa, toplam işçi sayıları baz alınır.
- İşçinin sözleşmesi, belirsiz süreye sahip olmalıdır.
- İşçinin en az 6 aylık kıdem sahibi olmalıdır.
İşe iade davalarında; sözleşmenin feshinin, geçersiz nedene dayandırılmış olması şartı aranır. Yeraltında çalışan işçiler için, kıdem tazminatı şartı yoktur. İşçinin izinli olduğu günler, kıdem hesaplamalarına dahil edilmez.
İşe İade Davası Süresi
İşe iade dava süresi; davanın karmaşıklığı ve ilgili tarafların sayısı dahil olmak üzere, çeşitli faktörlere bağlı olarak değişebilir. Dava açma süresi; İş Kanunu’nun 20/1 maddesine göre şekillenir.
Haksız yere sözleşmesi feshedilen çalışan, fesih bildirimi tebliğinden itibaren 1 ay içinde dava açma hakkına sahiptir. Süre geçirilirse, kendini savunamaz. İşverenin önemli fesih bildirimi yapması durumunda; öneli fesih sonu değil, fesih bildiriminin işçiye bildirildiği tarih itibariyle, 1 ay içinde yapılması gerekir.
İşe İade Davası Tazminatı
Herhangi bir işçi, işinden ayrıldığında, iade davası tazminatına hak kazanabilir. Bu tür davalar; kendi kusurları olmaksızın işini kaybeden işçilere tazminat ödenmesini sağlar.
- İşe başlatmama tazminatı; mahkeme kararı işçi lehine olsa da işverenin 1 ay içinde işçiyi tekrar işe almaması durumunda alınır.
- Boşa geçen zaman tazminatı ise; işten çıkarıldığı süre içinde geçen zaman için verilen tazminattır.
- İşe başlatma tazminatında; işçinin en az 4 aylık ve en fazla 8 aylık ücreti ödenir.
- Boşa geçen zaman tazminatında ise; işçinin en son aldığı ücreti ve diğer hakları baz alınarak tazminat bedeli belirlenir.
Her iki tazminat için de arabuluculuk süresi devreye girer. Arabuluculuk süresince anlaşma olursa, tazminat bedeli belirlenir ve tutanak tutulur. Boşa geçen zaman tazminatı; işçinin işe tekrar başlaması ya da başlamamasına bakılmadan, işveren tarafından ödenmesi zorunludur.
İşe İade Davası Tarafları
Çalışanın haksız yere işten çıkarılması durumunda açılan dava türü olan işe iade davası tarafları bellidir. Davacı taraf, işçi ya da üye olunan sendika çalışanına yetki verilen kişi ya da sendika olabilir.
Davalı taraf ise gerçek ya da tüzel kişi olarak adlandırılan işveren bulunur. Bunun yanında işveren ve alt işveren ilişkisi varsa; fesih işlemini gerçekleştiren işverenle birlikte asıl işveren de 4857 sayılı Kanun kapsamında davalı tarafında yer alabilir.