Ä°spanya ve Portekiz’deki elektrik kesintisi yenilenebilir enerjiyi tartışmaların odağı haline getirdi

Ä°spanya ve Portekiz’i karanlıkta bırakan elektrik kesintisinin nedeni belirsizliÄŸini korurken yenilenebilir enerji, tartışmaların odağına yerleÅŸti.

Ä°spanya ve Portekiz’de 28 Nisan’da meydana gelen, milyonlarca kiÅŸiyi elektriksiz bırakan ve elektrik hizmetinin tam olarak yeniden saÄŸlanmasının yaklaşık 23 saat sürdüğü elektrik kesintisinin sebebine iliÅŸkin tartışmalar sürüyor.

Kesintiye sebep olan problemin, nükleer ve termik santrallerle aynı elektrik sistemini kullanan yenilenebilir enerjiden elde edilen elektrik sebebiyle meydana gelmiş olabileceği ihtimali üzerinde duruluyor.

Ä°spanya’nın 45 bin kilometreyi aÅŸan 400 ve 220 kilovolt arasında deÄŸiÅŸiklik gösteren enerji iletim hatlarında elektrik hizmeti kullanıcılara ulaÅŸtırılıyor.

Devletin çoÄŸunluk hissedarı olduÄŸu Redeia grubuna ait Ä°spanya Elektrik Åžirketi (REE) elektrik dağıtımı ve sistemin iÅŸleyiÅŸinden sorumluyken Ä°spanya ve Portekiz’de faaliyet gösteren küçük ÅŸirketler de elektriÄŸin kullanıcılara ulaÅŸtırılmasını saÄŸlıyor.

Ä°spanya’nın La Vanguardia gazetesi yazarı Pilar Blazquez, ÅŸebekeye ulaÅŸan elektriÄŸin tüketicinin talebine uygun olmasının saÄŸlanması gerektiÄŸini, oluÅŸacak bir problemde sistemin dengeyi saÄŸlamak için bazı kaynakları devre dışı bırakarak diÄŸerlerini kullandığını belirtti.

Yazıda ifadelerine yer verilen Ä°spanyol Fotovoltaik DerneÄŸi Sözcüsü Salvador Salat da elektrik ÅŸebekesinde 28 Nisan’daki kesinti meydana gelene kadar koruma sisteminin akımdaki dengeyi sorunsuz saÄŸladığını aktardı.

Salat, sistemin çöktüğü kesinti sırasında, enerji bağlantılarının normal bir şekilde kesilmediğini, 18 bin megavatlık elektrikten, 10 bin megavat fotovoltaik (güneş enerjisiyle üretilen elektrik) akımın aniden kesildiğini, ardından da 1500 megavat rüzgar, 3 bin megavat da nükleer enerjiden sağlanan elektriğin kesildiğini söyledi.

İspanyol uzman, sistemin güneş enerjisinden gelen elektriğin bağlantısını kesmek için 20 saniyelik bir süre tanıdığını ancak kesintinin 5 saniyede gerçekleştiğine dikkati çekerek bunun sebebini sorguladı.

Yenilenebilir enerji sistem güvenliklerine ihtiyaç duyuyor

El Pais gazetesi yazarı Clemente Alvarez, Ä°spanya elektrik ÅŸirketinin Ä°ber Yarımadası’nı etkileyen kesintiye güneÅŸ enerjisinden saÄŸlanan üretimin kaybolması sorununa iÅŸaret ettiÄŸini, bunun da tüm sistemi çökerttiÄŸini yazdı.

Alvarez, Redeia’nın ise 2024’teki yıllık raporunda “yenilenebilir enerjinin yaygınlaÅŸması ve daha geleneksel kaynakların yerini almasıyla sistem güvenliÄŸi açısından ortaya çıkan riskler konusunda uyarıda bulunduÄŸuna” dikkati çekti.

Yenilenebilir Enerji Vakfı, REE’nin belirlediÄŸi gerekliliklere uygun olarak elektrik üretilen güneÅŸ enerjisi santrallerinin baÄŸlantısının kesildiÄŸini, “yenilenebilir veya geleneksel hiçbir elektrik türünün dayanağı olmadan kesintinin tek nedeni olarak suçlanamayacağını” ifade etti.

Alvarez, yenilenebilir enerjiden üretilen elektriğin sistemde voltaj ve frekans gibi özel gereksinimleri de beraberinde getirdiğine dikkati çekerek bunun güvenlik açısından bir zorluk oluşturabileceğini söyledi.

Ä°spanyol gazeteci, Yenilenebilir Enerji Vakfı BaÅŸkanı Fernando Ferrando’nun REE’ye sorduÄŸu sorulardan birisinin “milisaniyelerle çalışan bir sistemde 5 saniyelik voltaj düşünün nasıl meydana geldiÄŸi” olduÄŸunu belirtti.

Ä°spanya’da elektrik ihtiyacının tamamı yenilenebilir enerjiden karşılanmıştı

Ä°spanya’nın yenilenebilir enerji konusunda dünyada öncü ülkelerden olduÄŸunu hatırlatan Alvarez, 16 Nisan’da ülkedeki elektrik sisteminin birkaç saatliÄŸine de olsa ihtiyacının tamamını yenilenebilir enerjiden karşıladığını, 16 Mayıs 2023’te bu durumun 9 saat sürdürüldüğünü hatırlattı.

Alvarez, kesintinin yaşandığı gün yenilenebilir enerjiden elde edilen elektrik miktarının ihtiyacın tamamı olmadığına vurgu yaparak yaşanan olumsuzlukta çok fazla sorumluluğun da ortaya çıktığını ifade etti.

İspanyol gazeteci, konuya ilişkin uzmanların, yenilenebilir enerjiden elde edilen üretime göre sistemlerin düzenlenmesi gerektiği görüşünü savunduğunu belirtti.

GüneÅŸ enerjisinden elde edilen elektrik sistemden kopmadı, “koparıldı”

La Vanguardia yazarı Antonio Cerrillo, REE’nin ve resmi yetkililerin kesintiye neden olan problemden özel enerji ÅŸirketlerini sorumlu tuttuÄŸuna iÅŸaret etti.

Cerrillo, Ä°spanya BaÅŸbakanı Pedro Sanchez’in özel elektrik ÅŸirketlerinden gerekli sorumluluÄŸu almalarını talep edeceÄŸini ve konuya iliÅŸkin Ekolojik GeçiÅŸ Bakanlığının soruÅŸturma baÅŸlatacağı yönündeki açıklamalarını hatırlattı.

Ä°spanyol yazar, REE’nin elektrik kesintisinin ülkenin güneybatısında baÅŸlayan üretim sistemindeki bir sorundan kaynaklanmış olabileceÄŸine iÅŸaret eden açıklamasını anımsattı.

Cerrillo’nun yazısında, REE Operasyonel Hizmetler Direktörü Eduardo Prieto’nun, kesintinin Ä°ber Yarımadası’nın güneybatısından kaynaklanmasının, problemin güneÅŸ sebebiyle olabileceÄŸi ihtimalini deÄŸerlendirdi.

Prieto, REE’nin Ä°ber Yarımadası’nın güneybatı bölgesinde “üretim kaybına yol açabilecek bir unsur” tespit ettiÄŸini ve “bunun baÅŸarıyla çözüme kavuÅŸturulduÄŸunu” belirtti.

Ä°spanyol yetkili, bu olaydan çok kısa süre sonra elektrik sisteminin üretim kaybıyla baÄŸdaÅŸan baÅŸka bir “unsurun” ortaya çıktığını bunun da elektrik kesintisinin meydana gelmesiyle tespit edilen salınımlarla uyumlu koÅŸullara yol açtığını” ifade etti.

Prieto, henüz sadece ön bulguların varlığına iÅŸaret ederek “etkilenen üretimin güneÅŸ enerjisi olma ihtimali çok yüksek” olduÄŸunu söyledi.

Cerrillo, hem elektrik saÄŸlayıcısı ÅŸirketlerin hem de yenilenebilir enerji kuruluÅŸlarının, güneÅŸ enerjisi ile elde edilmen elektrik üretiminin ÅŸebeken kendi istekleri doÄŸrultusunda ayrılmadığını, “hattan koparıldıklarını” aktardı.

İspanyol gazeteci, ayrıca şebekeye verilen güneş enerjisi kaynaklı elektrik miktarının bir gün önceden planlandığını belirtti.

Nükleer enerji ve yenilenebilir enerji rekabeti

El Pais yazası Manuel Planelles de nükleer santraller ile güneş ve rüzgar enerjisiyle üretilen elektrik arasındaki rekabete değindi.

Planelles, yenilenebilir enerjinin daha az masraflı olduğunu belirterek nükleer enerjinin düşük fiyatlar nedeniyle yenilenebilir enerjiyle rekabet edemediğini aktardı.

Nükleer santrallerin radyoaktif atıklar ve vergiler sebebiyle büyük yüklerin altına girdiğini belirten Planelles, bu sebeple nükleer enerji sektörünün yenilenebilir enerji sektörüyle rekabetinin düşük olduğunu belirtti.

Planelles, elektrik kesintisinin yaşandığı zamanda da elektrik üretiminin yarısından çoğunun yenilenebilir enerjiden sağlandığına dikkati çekti.

İspanyol gazeteci, ülke siyasetindeki sağ kesimin nükleer enerjiye olan desteğine dikkati çekerek bunun sürdürülebilmesi sağcıların için mali destek sağlanması yönündeki talebini hatırlattı.

Yenilenebilir enerjinin entegrasyonuna yönelik riskler 5 yıl önce bildirilmiş

Ä°spanya’nın El Mundo gazetesinin haberinde, REE teknisyenlerinin elektrik sistemine iliÅŸkin 2020 yılında sunduÄŸu çalışmada, yenilenebilir enerji kaynaklarının entegrasyonuna iliÅŸkin uyarıya yer verildi.

Yenilenebilir enerji kaynaklarının geniÅŸ çaplı entegrasyonunun diÄŸer Avrupa ülkelerine göre daha sınırlı baÄŸlantıya sahip Ä°spanya’daki elektrik ÅŸebekesi istikrarı üzerinde daha büyük bir etkisi olacağı ifade edilirken REE teknisyenlerinin bu duruma karşı akımdaki dengesizliklerin önüne geçmek için “temel önlemler” tavsiye ettiÄŸi belirtildi.

Elektrik şirketinin, söz konusu uyarılardan 5 yıl sonra, ülke çapında etkili olan elektrik kesintisinin sebebinin benzer problemlerden kaynaklanmış olabileceğini açıkladığı aktarıldı.

Teknisyenlerin çalışmalarında öngördüğü tedbirlerin kısıtlı bir şekilde hayata geçirildiği belirtilerek yenilenebilir enerji üretiminin ise hızlandığına dikkati çekildi.

Bu durumun elektrik sisteminde arz ve talebin tetiklediği akım dengesizliklerini dengeleme kabiliyetini zayıflattığı kaydedildi.

Redeia’nın, ÅŸubat ayında yatırımcılara, “yenilenebilir enerji kaynaklarının yüksek bir ÅŸekilde nüfuz etmesi nedeniyle üretim kesintilerinde kısa vadeli riskin” bulunduÄŸu konusunda bilgilendirdiÄŸi hatırlatıldı.

Kaynak: AA