Ä°srail’e ihracat önemli oranda azalırken Filistinlilere ulaÅŸtırılan malların sevkiyatı devam ediyor

Türkiye ile Ä°srail arasındaki ticaret hacmi Gazze’ye yönelik saldırılar sonrası 6 ayda yaklaşık yüzde 33 düşerken, Filistinlilere ulaÅŸtırılmak üzere bazı kalemlerde özel sektör eliyle sevkiyatlar devam ediyor.

AA muhabirinin Ticaret Bakanlığı kaynaklarından derlediÄŸi bilgilere göre, iki ülke arasındaki ticaret, Ä°srail’in Gazze saldırıları sonrası önemli ölçüde azalış kaydetti.

Ä°srail’in Gazze’ye saldırılarının baÅŸladığı 7 Ekim 2023’ten 20 Mart 2024’e kadar olan sürede, Ä°srail ile toplam ticaret hacmi yaklaşık yüzde 33 gerilerken, Türkiye’nin bu ülkeye ihracatı yüzde 30, bu ülkeden ithalatı ise yüzde 43,4 azaldı.

Türkiye vatandaÅŸları ve ÅŸirketleri, Ä°srail’in insanlık dışı saldırıları sonrası bu ülkeye satışlarını günden güne sona erdirirken ve sipariÅŸleri iptal ederken, ülkeden mevcut ticaret, devlet ÅŸirketleri tarafından deÄŸil, aralarında uluslararası firmaların da bulunduÄŸu ÅŸirketler tarafından gerçekleÅŸtiriliyor. Ä°srail’e yönelik olarak transit ticarete konu ürünlerde Türkiye limanlarına uÄŸrayan gemilerin sonraki destinasyonları da bu çerçevede yer alıyor.

Türkiye, BirleÅŸmiÅŸ Milletler (BM) kapsamında bulunan yaptırımları tanıyor. Bu kapsamda Ä°srail’in terör saldırıları ile ilgili olarak da bu ülkeye karşı BM’de alınacak tüm kararlara da öncülük ediyor.

Filistin’e gönderilen mallar, Ä°srail üzerinden geçiÅŸ yapıyor

Türkiye’den Filistin’e yönelik gönderilen mallar, Filistin’in kendine ait gümrüklerinin olmaması nedeniyle Ä°srail üzerinden ve Ä°srail gümrükleri aracılığıyla Filistin’e geçiÅŸ yapıyor. Filistin’e gelecek mallarda varış noktası olarak Ä°srail’in gösterilmesi veya “via Israel” ibaresinin bulunması zorunlu tutuluyor. Ayrıca Ä°srail tarafından Oslo anlaÅŸmaları gösterilerek, Üçüncü ülkelerin Filistin ile doÄŸrudan kurduÄŸu yasal iliÅŸkiler de Ä°srail tarafından tanınmıyor.

Filistin’e ağırlıklı olarak deniz yoluyla yapılan ihracat (yüzde 96,5) Hayfa ve AÅŸdod limanları üzerinden Ä°srail’e giriyor ve Hayfa limanına gelen mallar Filistin/Batı Åžeria’ya gönderiliyor. Filistin’e giden Türk mallarının bir kısmı doÄŸrudan Batı Åžeria veya Gazze’de kurulu ÅŸirketlere Ä°srail üzerinden yapılıyor. Yine bu bölgelerde bulunan bazı büyük tüccar ve iÅŸ insanları, Ä°srail’de Ä°srail mevzuatına uygun bir ÅŸirket kurarak ya da bir Ä°srailli acente üzerinden malları millileÅŸtiriyor. MillileÅŸtirilen mallar iç ticaret gibi görünerek Ä°srail üzerinden Filistin’e geçiriliyor.

Ä°srailli tüccarlar, Filistinli tüccarlara satmak üzere Türkiye’den mal alırken bazı Filistinliler de Ä°srail’e satmak üzere Türkiye’den ithalat yapıyor. Ä°srail vatandaşı olan Filistinliler, Türkiye’den aldıkları malların bir bölümünü Ä°srail içinde tüketirken diÄŸer bölümünü de Batı Åžeria ve Gazze’ye satıyor. Bu sebeplerden dolayı, ulusal istatistiklere yansıyan verilerde Filistin’e yapılan ticaretin hemen hemen tamamı Ä°srail olarak görünüyor.

Ä°srail’in, üçüncü ülkelerin Filistin ile yaptığı ticareti Gazze özelinde yasaklamış olması, Gazze’den Mısır’a açılan Refah Sınır Kapısı’ndan ticari iÅŸlemlere müsaade etmemesi nedeniyle ÅŸu andaki durumda, Filistin ile ticaret mutlaka Ä°srail üzerinden gerçekleÅŸtirmek zorunda kalınıyor.

Türkiye’den Filistin’e insani yardım

Türkiye, Filistin’in haklı davasını desteklerken ve bu desteÄŸi siyaset üstü niteliÄŸiyle de süreklilik arz ediyor. Türkiye’den ÅŸu ana kadar Gazze’ye ulaÅŸtırılmak üzere El AriÅŸ’e yaklaşık 7 bin 400 ton insani yardım gönderildi. Ambulanslar, ilaç ve tıbbi malzemelerle sahra hastanesi ekipmanlarından, jeneratörler ve taşınabilir güç kaynakları, seyyar aÅŸevleri ve barınma malzemelerine kadar geniÅŸ bir skalada yardımlar sürdürülüyor.

Ä°srail saldırıları nedeniyle faaliyetlerini durdurmak zorunda kalan Gazze Türk-Filistin Dostluk Hastanesi’nde tedavi gören kanser hastaları baÅŸta olmak üzere çok sayıda hasta ve yaralı da Türkiye’ye getirilerek, tedavilerinin burada yürütülmesi temin ediliyor. Bunların arasında çok sayıda çocuk da yer alıyor.

Öte yandan Gazze’de sahra hastanesi kurma çalışmaları tüm hızıyla devam ediyor. Ä°nsani durumun vahameti göz önünde bulundurularak, geçen yıl yapılan 10 milyon dolara ilave olarak BirleÅŸmiÅŸ Milletler Yakın DoÄŸu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı’na 1 milyon dolar daha katkı saÄŸlandı.

Kaynak: AA