Kıbrıs Barış Harekatı için devleti alarma geçiren belgeler Devlet ArÅŸivleri’nde saklanıyor

Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığında saklanan belgelerde Rumların, 1963-1974 yıllarındaki 11 yıllık süreçte Kıbrıslı Türklere uyguladıkları baskı, zulüm ve ambargonun yanı sıra barış harekatına giden sürecin detayları yer alıyor.

Kıbrıs’ta Türklerin Rumlar tarafından uÄŸradığı baskı ve zulmün önüne geçmek, Ada’da barış ve huzuru tesis etmek için Türk Silahlı Kuvvetlerince 20 Temmuz 1974’te gerçekleÅŸtirilen Kıbrıs Barış Harekatı’nın baÅŸlatılması ve yapılacaklara iliÅŸkin kararnameler, CumhurbaÅŸkanlığı Devlet ArÅŸivleri BaÅŸkanlığında muhafaza ediliyor. Kararnamelerde genel alarm sisteminin devreye alınması ve genel seferberlik ilan edilmesi gibi detaylar dikkati çekiyor.

AA muhabirinin, Kıbrıs Barış Harekatı’nın 50. yıl dönümü dolayısıyla CumhurbaÅŸkanlığı Devlet ArÅŸivleri BaÅŸkanlığından aldığı bilgilere göre, arÅŸivlerde saklanan belgelerde Rumların, 1963-1974 yıllarındaki 11 yıllık süreçte Kıbrıslı Türklere uyguladıkları baskı, zulüm ve ambargonun yanı sıra barış harekatına giden sürecin detayları yer alıyor.

Rumların, Kıbrıs Türklerine uyguladığı mezalime iliÅŸkin detaylar, 11 AÄŸustos 1964’te dönemin baÅŸbakanına iletilen bir raporda ayrıntılarıyla aktarılıyor.

Raporda, adada yaÅŸananlara iliÅŸkin, “Rumların Türk köylerine ateÅŸ açtığı, Poli ve Baf köyünde yiyecek kalmadığı, erzak götüren tır ÅŸoförünün ÅŸehit edilerek engellendiÄŸi, LefkoÅŸa’nın Baf kapısında Rumların susturucu takılı silahlarla Türk mevzilerine ateÅŸ ettiÄŸi” gibi bilgiler öne çıkıyor.

Raporda ayrıca Türklere ait iş yerlerinin Rumlarca yakılması, Kızılayın Türk köylerine gönderdiği yiyecek maddelerinin kullanılamaz hale getirilip geri çevrilmesi gibi adadaki kaosu anlatan diğer detaylar da yer alıyor.

Türkiye, Kıbrıs’ta dozu gittikçe artan insanlık dışı katliamlar karşısında 20 Temmuz 1974’te garantör devlet olarak müdahale hakkını kullandı ve Türk Silahlı Kuvvetleri, Kıbrıs Barış Harekatı’na, karadan, denizden ve havadan baÅŸladı.

Harekattan bir gün önce, 19 Temmuz 1974’te yayımlanan CumhurbaÅŸkanı Fahri Korutürk ve Bakanlar Kurulu üyelerinin imzaladığı kararnamede, ÅŸu ifadelere yer verildi:

“Kıbrıs’ta son geliÅŸmeler nedeniyle, Büyük Millet Meclisinin 17.11.1967 tarihli ve 148 sayılı kararında verilen müsaade ile Garanti AntlaÅŸması’nın 3’üncü maddesi ve BirleÅŸmiÅŸ Milletler Yasası’nın 51’inci maddesi gereÄŸince meÅŸru savunma hakkını kullanmak üzere Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından Kıbrıs’a karşı fiili müdahalede bulunulmasına ve Yunanistan’ın bir tecavüzü halinde bu devlete karşı da harekata geçilmesine emir verme, konusunda BaÅŸbakanın yetkili kılınması Bakanlar Kurulunca 19 Temmuz 1974 günü kararlaÅŸtırılmıştır.”

Tüm alarmlar devreye alındı, seferberlik ilan edildi

Aynı gün yayımlanan bir baÅŸka kararnamede ise Kıbrıs’ta geliÅŸen olayların zorladığı durum nedeniyle Türk Silahlı Kuvvetlerinin savaÅŸ hazırlığına daha ileri imkanlar saÄŸlanması amacıyla 19 Temmuz 1974 günü saat 00.01’den itibaren resmi alarm sistemine ait basit, takviyeli ve genel alarmların bütün tedbirleriyle Genelkurmay BaÅŸkanlığınca uygun görülecek zamanlarda yürürlüğe konulması kararlaÅŸtırıldı.

Harekatın baÅŸladığı 20 Temmuz 1974’te yayımlanan kararname ile Kıbrıs’ta geliÅŸen olaylar sonucu savaşı gerektiren bir durumun baÅŸ göstermesi nedeniyle harekatın devamında doÄŸması muhtemel ihtiyaçları karşılamak amacıyla “genel seferberlik ilanı”na, harekatın baÅŸlangıcında personel ihtiyacının Milli Alarm Sistemi Talimatı gereÄŸince, Genelkurmay BaÅŸkanlığının emirleriyle uygulanacak özel çaÄŸrı planlarına göre saÄŸlanmasına, Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanunun lüzum görülecek maddelerinin Genelkurmay BaÅŸkanlığınca verilecek emirlerle yürürlüğe konulmasına karar verildi.

Kaynak: AA