Kovid-19 teşhisini 10 saniyeye düşüren yerli test kullanıma sunuldu

Türk araÅŸtırmacılar tarafından Kovid-19 teÅŸhisini 10 saniyede yüzde 99 güvenilirlikle yapabilen nanoteknoloji temelli “Diagnovir” adlı sistem, güvenilirlik testlerini geçerek kullanılmaya baÅŸlandı.

Bilkent Ãœniversitesi Rektörü Prof. Dr. Abdullah Atalar, Türkiye’de ilk vakanın görülmesinin ardından kurulan iÅŸ birliÄŸiyle Ulusal Nanoteknoloji AraÅŸtırma Merkezinde (UNAM) geliÅŸtirilen sistemin kullanıma baÅŸlaması dolayısıyla AA muhabirine açıklama yaptı.

Yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) Türkiye’de görülmeye baÅŸlamasının hemen ardından hızlı sonuç veren bir test sisteminin geliÅŸtirilmesi için baÅŸlanan projenin tamamlandığını ve PCR’ın yerini alabilecek, çok da hızlı, saniyeler içinde sonuç verebilen yöntemin baÅŸarıyla hayata geçirildiÄŸini ifade eden Atalar, ÅŸu bilgileri verdi:

“Åžu anda seri üretim sürecine geçildi. Dünyanın her tarafından sisteme talep var ve kullanmak istediklerini belirtiyorlar. Özellikle Kovid-19 riski büyük olan havaalanı gibi yerlerde, sonucu hemen alınabildiÄŸi için havaalanları istiyor, üretimin durması büyük maliyetlere neden olabileceÄŸi için büyük fabrikalar istiyor. ÖrneÄŸin, Alman Futbol Ligi istedi. Dünyada eÅŸi olmayan bir sistem olduÄŸuna inanıyoruz.”

Atalar, sistemin, dünyanın bazı önemli fuarlarında sergilenerek büyük ilgi gördüğünü de aktardı.

Bilkent Ãœniversitesinin mezuniyet törenlerinden hemen önce öğrencilere ve ailelerine “Diagnovir” adlı sistemle hızlı Kovid-19 testleri yaptıklarını bildiren Atalar, “Ãœniversitemizin mezuniyet töreni 4 bin kiÅŸilik açık bir alanda yapılıyor, 8 ayrı seansta gerçekleÅŸtirilen her törene ailelerle birlikte yaklaşık 1200 kiÅŸi katılıyor. Tören alanında bulaÅŸ açısından sosyal mesafenin yeterli olmasına raÄŸmen bu yıl ilk kez bu sistemi kullandık.” dedi.

Yeni test kiti, güvenilirlik testlerini de başarıyla geçti

Bilkent Üniversitesi UNAM baş araştırmacılarından Doktor Öğretim Üyesi Bülend Ortaç ise EA Teknoloji Genel Müdürü Ali Aytaç Seymen, Arizona Üniversitesinde doktora sonrası araştırmalar yapan Erol Özgür, Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erkan Tuncay ile geliştirdikleri ve geçen yılın sonunda kamuoyuna duyurdukları klinik öncesi çalışmanın ardından süreci başarılı şekilde yürüttüklerini belirtti.

Ortaç, bu sürece ilişkin şu bilgileri verdi:

“Yaptığımız klinik çalışmalarda yüzde 99 doÄŸruluk oranıyla çalıştığını test ettik. Sistem nanoteknoloji temelli olarak çalışıyor. Klinik araÅŸtırmaları Ankara Ãœniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalında tamamladık ve orada aldığımız sonuçlarda oranlarımız belli oldu ve böylece sistemin güvenilirliÄŸi bir kez daha ispatlandı. Bu oranlarla yaptığımız dosya ile SaÄŸlık Bakanlığı Halk SaÄŸlığı Genel Müdürlüğüne baÅŸvurumuzu yaptık ve oradan bu sistemi kullanabileceÄŸimiz onayı alındı. Bu sistemin yanında buradaki teknolojiyi okuyabilen ve sonuçları doÄŸrulayan bir cihaz geliÅŸtirmiÅŸtik. Bu cihazın Türkiye Ä°laç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından onayı da alındı. Bu iki onay ile birlikte geliÅŸtirdiÄŸimiz teknoloji sahada kullanılabilir hale geldi.”

Bilkent Ãœniversitesi mezuniyet törenine katılacak öğrenci ve velilerin Kovid-19 testlerini 16 ayrı cihazla yaptıklarını bildiren Ortaç, “Öğrenci Kovid-19 testinin sonucunu aldı, testi negatif çıkan öğrenciye rozet verdik ve bu rozetle birlikte törene katıldılar, böylece mezuniyet töreni için güvenli bir ortam oluÅŸturulmuÅŸ oldu. Tüm buna karşın maske ve sosyal mesafe kurallarına da dikkat ediliyor.” diye konuÅŸtu.

Sistem nasıl çalışıyor?

Bülent Ortaç, hızlı test kitinin çalışma prensibine ilişkin şunları kaydetti:

“Temel bilimlerden uygulama bilimlerine kadar çeÅŸitli dallardan uzmanlarla çalışılarak geliÅŸtirdiÄŸimiz sistem, ağızdan alınan bir sürüntü hızlı test kitine yerleÅŸtiriliyor. Virüs pozitif olması halinde virüs proteinleri bu kite baÄŸlanarak optik sinyal veriyor. Bu hızlı sinyal sonucunda yapılan algoritmalar, farklı varyantlara da cevap verebiliyor. Bu algoritmalar negatif ya da pozitif olarak cevap veriyor. Hastadan alınan numune örneÄŸinin pozitif olması halinde 5-10 saniye içinde, negatif durumda ise kontrollerin yapılarak 20-30 saniye içinde sonuç çıkıyor. PCR testi, hata payı yüksek ve hastalık baÅŸladıktan 2-3 gün sonra sonuç veren bir yöntemken bizim sistemimiz saniyeler içinde ve hastalığın erken evresinde sonuç veriyor, doÄŸruluk payı ise yüzde 99’lık oranla çok çok yüksek. Hastalar üzerinde yaptığımız testlerde, PCR testlerinin çok öncesinde sonuç aldık.”

Kaynak: AA