Kovid-19’un genetik ÅŸifresi 2 bin kiÅŸinin genom dizilemesiyle çözülecek

Türkiye’nin de aralarında bulunduÄŸu 22 ülkenin kurduÄŸu konsorsiyumda araÅŸtırmacılar, yeni tip koronavirüsün genetik temellerini araÅŸtıracak ve yaklaşık 2 bin kiÅŸinin genom dizilemesini gerçekleÅŸtirecek.

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hastalığının genetik temellerini araÅŸtırmak üzere, aralarında Türkiye’nin de bulunduÄŸu 22 ülkeden 35 kurumun katılımıyla uluslararası konsorsiyum kuruldu.

Türkiye’den Bilkent ve Hacettepe Ãœniversiteleri ile SaÄŸlık Bilimleri Ãœniversitesi Dr. Sadi Konuk EÄŸitim ve AraÅŸtırma Hastanesi araÅŸtırmacıları ve klinisyenlerinin yer aldığı konsorsiyumda, Kovid-19’a yakalanma riskini arttıran genlerin keÅŸfedilmesi amaçlanıyor.

Kovid-19’a hiç yakalanmayan bireylerin de genetik yapısının inceleneceÄŸi konsorsiyumda, 22 ülkeden yaklaşık 35 farklı kurum bulunuyor.

AraÅŸtırma kapsamında ABD, Avustralya, Belçika, BirleÅŸik Krallık, Brezilya, Çin, Fas, Finlandiya, Fransa, Hindistan, Hollanda, Ä°spanya, Ä°srail, Ä°sviçre, Ä°ran, Ä°talya, Kolombiya, Meksika, Japonya, Suudi Arabistan ve Türkiye’den yaklaşık 2 bin kiÅŸinin genom dizilemesi gerçekleÅŸtirilecek.

Konsorsiyumun yönetim kurulunda yer alan Bilkent Üniversitesi Fen Fakültesi Dekanı, Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Üyesi Prof. Dr. Tayfun Özçelik, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kovid-19 ile ilgili genlerin keşfinin, pek çok potansiyel yararı bulunduğunu vurguladı.

“Hastalığın önlenmesi ve tedavisinde genlerin bize yol gösterici olacağını iyi biliyoruz.” diyen Özçelik, “‘Hangi sinyal ileti yolları hastalıktan etkileniyor, mevcut ilaçlarla hastalığı tedavi edebilir miyiz, yeni ilaçlar hangi genleri hedeflemeli’ gibi soruların cevaplanabilmesi için virüse konaklık yapan insanın yatkınlık genleri belirlenmeli. Bu kapsamda 50 yaÅŸ altında olup herhangi bir kronik hastalığı olmayan Kovid-19 hastalarında genom dizilemesi yapacağız.” ifadelerini kullandı.

“Klinik tabloda ileri derecede farklılıklar var”

Bireyin genetik yapısının, başta viral hastalıklar olmak üzere bulaşıcı hastalıklara karşı vücudun verdiği yanıtın temel belirleyicisi olduğunu ifade eden Özçelik, son 20 yıl içinde, araştırma gruplarının çalışmaları da dahil olmak üzere, viral enfeksiyonlarla nedensel ilişkisi olan gen mutasyonlarının tanımlanmasında öncü nitelikte buluşlar yapıldığını bildirdi.

Özçelik, çalışmalarına ilişkin şunları kaydetti:

“Hastalık tanısı konan bireylerin klinik tablosunda görülen ileri derecede farklılıklar, Kovid-19’a yanıtta bireysel genetik faktörlerin önemli bir yeri olduÄŸunu gösteriyor. Kovid-19 enfeksiyonun patogenezini daha iyi anlayabilmemiz için genetik araÅŸtırmaların yaÅŸamsal önemi haiz olduÄŸunu düşünüyoruz.

Halen dünyada, koronavirüse yanıtta konağın genetik yapısının rolünü inceleyen araÅŸtırmalar, son derece kısıtlı ÅŸekilde ve SARS-CoV ile enfekte farelerde yürütüldü. Burada üzerinde durulması gereken ikinci husus, virüs ile karşılaşıp enfekte olmasına raÄŸmen asemptomatik kalan bireyler. Serolojik incelemelerin, kısa bir süre içinde enfeksiyon ile karşılaşıp asemptomatik kalan bireyler ile enfeksiyonla hiç karşılaÅŸmamış bireyleri ayırması beklenmektedir. Projemizin ikinci amacı, asemptomatik enfekte bireylerde nasofarengial virüs salgılanmasında etkili olan genetik faktörlerin tanımlanması.”

Üç grup üzerinde araştırma yapılacak

Genetik araÅŸtırmalar, “Grup A: Virüse maruz kalmasına raÄŸmen antikor testi negatif çıkan”, “Grup B: Virüse maruz kalıp testi pozitif çıkan ancak herhangi hastalık belirtisi taşımayan” ve “Grup C: Hastalığın ortaya çıktığı” bireyler olarak belirlenen üç farklı kategori üzerinde yürütülecek.

Hasta sayılarına bağlı olmak üzere alt grupların da oluşturulması hedefleniyor.

Konsorsiyumda hangi ülkeler var?

Konsorsiyumda 22 ülkenin önde gelen araştırma kurumları ve bilim insanları yer alıyor. Bu ülkeler ve kurumlar şöyle:

“Amerika BirleÅŸik Devletleri (Rockefeller Ãœniversitesi, Columbia Ãœniversitesi, NIH Ulusal SaÄŸlık Enstitüsü ve Icahn Tıp Fakültesi Mount Siani), Avustralya (Garvan Enstitüsü), Belçika (Leuven Ãœniversitesi), BirleÅŸik Krallık (Imperial College), Brezilya (Sao Paulo Ãœniversitesi), Çin (Fudan Ãœniversitesi), Fas (Hassan II Casablanca Ãœniversitesi), Finlandiya (Helsinki Ãœniversitesi), Fransa (INSERM ve Paris Ãœniversitesi), Hindistan (Bai Jerbai Wadia Hastanesi), Hollanda (Utrecht Ãœniversitesi), Ä°spanya (Gran Canaria Ãœniversitesi), Ä°srail (Tel Aviv Ãœniversitesi), Ä°sveç (Karolinska Enstitüsü), Ä°sviçre (Ä°sviçre Federal Teknoloji Enstitüsü), Ä°ran (Shahid Beheshti Ãœniversitesi), Ä°talya (San Raffaele Hastanesi ve Telethon Enstitüsü), Kolombiya (Antioquia Ãœniversitesi), Meksika (Ulusal Pediatri Enstitüsü), Japonya (Tokyo Ãœniversitesi ve Hisroshima Ãœniversitesi), Suudi Arabistan (Kral Saud Ãœniversitesi) ve Türkiye (Bilkent Ãœniversitesi, Hacettepe Ãœniversitesi, SaÄŸlık Bilimleri Ãœniversitesi).”

Konsorsiyumun web sitesine “https://www.covidhge.com” adresinden ulaşılabiliyor.

Kaynak: AA