Lösemi ve lenfoma hastalarında “CAR-T hücre tedavisi” umut vaat ediyor

Lösemi, lenfoma gibi hematolojik kanserlerin tedavisi için, Türkiye’de de klinik çalışmaları süren CAR-T hücre tedavisinin yüksek oranda baÅŸarı saÄŸladığı ve ilerleyen süreçte hastaların önemli bir grubu için tedavi seçeneÄŸi olacağı bildirildi.

Transplantasyon ve Hücresel Tedaviler DerneÄŸince üçüncüsü yapılan Transplantasyon ve Hücresel Tedaviler Kongresi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) bir otelde düzenlendi.

DerneÄŸin Kurucu BaÅŸkanı ve Dünya Aferez BirliÄŸi BaÅŸkanı Prof. Dr. Fevzi AltuntaÅŸ, 26 Eylül’de baÅŸlayan ve bugün tamamlanan kongreye iliÅŸkin düzenlenen basın toplantısında, kongreye üç kıtadan yaklaşık 400 akademisyenin katıldığını, transplantasyon, hücresel tedaviler ve klinik çalışmalara yönelik dünyadaki bilimsel geliÅŸmelerin kongrede detaylı olarak tartışıldığını anlattı.

Akut lenfoblastik lösemi, lenfoma, multiple myeloma gibi hematolojik kanserlerin tedavisinde “çığır açan” bir yöntem olarak tanımlanan CAR-T hücre tedavisinin de kongrede üretimden uygulama aÅŸamasına kadar tüm yönleriyle deÄŸerlendirildiÄŸini belirten AltuntaÅŸ, Transplantasyon ve Hücresel Tedavi Merkezlerinin “mükemmeliyet merkezi” olması için neler yapılabileceÄŸine iliÅŸkin de bilgi paylaşımında bulunulduÄŸunu kaydetti.

“Türkiye, kök hücre naklinde dünyanın sayılı ülkelerinden biri”

Prof. Dr. Altuntaş, kök hücre nakli bekleyen hastalara en uygun bağışçının bulunabilmesi amacıyla Sağlık Bakanlığı ve Türk Kızılay işbirliğinde yürütülen Türkiye Kök Hücre Koordinasyon Merkezi (TÜRKÖK) projesinin önemine işaret ederek, şu bilgileri paylaştı:

“Türkiye, kök hücre naklinde dünyanın gıptayla baktığı, yurt dışından da hastaların tercih ettiÄŸi çok iyi bir noktada. Kök hücre nakil merkezlerimiz, hem bilimsel araÅŸtırmaları hem uygulamalarıyla uluslararası kabul gören, birçok ülkeden kiÅŸilerin eÄŸitim aldığı merkezler. Türkiye, kök hücre naklinde dünyanın sayılı ülkelerinden biri. Ancak hücresel tedaviler noktasında geliÅŸmeye ihtiyaç bulunuyor. CAR-T hücresi, tümör aşıları, immünoterapi gibi alanlarda trendi yakalamamız, geç kalmamamız lazım. Transplantasyonda yakaladığımız baÅŸarıyı burada da yakalamanın, ülkemize bu konuda deÄŸer katmanın gayreti içerisindeyiz.”

“Yıllık nakil sayısı 5 bini aÅŸtı”

Kongre BaÅŸkanı, Malatya Ä°nönü Ãœniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalı Öğretim Ãœyesi ve Kök Hücre Nakli Merkezi Direktörü Prof. Dr. Mehmet Ali Erkurt, Türkiye’nin kemik iliÄŸi nakillerinde batı standartlarını yakaladığını vurguladı.

Erkurt, TÃœRKÖK’ün hastalar için umut olduÄŸunun altını çizerek, “Ãœlkemizde kök hücre nakil merkezi sayısı 100’ü, yıllık nakil sayısı ise 5 bini aÅŸmıştır. Akraba dışı nakillerin artık yüzde 95’i kendi bankamızdan olmaktadır. Otolog ve allojenik nakiller için bekleme sırası kalmamıştır. Haploidentik dediÄŸimiz HLA doku grubu uyumsuz nakillerde baÅŸarı oranları batı toplumlarına benzerdir. Kemik iliÄŸi nakillerinin yüzde 10’u yurtdışından gelen hastalara yapılmaktadır.” diye konuÅŸtu.

Kök hücre olmadan kemik iliÄŸi nakli yapılamayacağına, dolayısıyla kök hücre bağışlarının büyük önem taşıdığına dikkati çeken Erkurt, “Herhangi bir saÄŸlık sorunu olmayan 18-50 yaÅŸ arası herkes kemik iliÄŸi bağışçısı olabilir. Kök hücre bağışçısı olmak için korkmaya gerek yok, bunun bağışçıya hiçbir zararı yok. Gelin gönüllü olalım, bir hayat kurtaralım. Bağışta bulunmak isteyenler en yakın Kızılay Gönüllü Verici Merkezi’ne baÅŸvurarak, hem bilgilendirme alabilir hem de bağış için aday olabilirler.” ifadelerini kullandı.

“CAR-T, özellikle direnç geliÅŸen durumlarda önemli bir tedavi seçeneÄŸi”

TekirdaÄŸ Namık Kemal Ãœniversitesi Hematoloji Bilim Dalı BaÅŸkanı Prof. Dr. Burhan Turgut da Türkiye’de klinik çalışmaları süren CAR-T hücre tedavisine iliÅŸkin bilgileri paylaÅŸtı.

CAR-T’nin, bağışıklık sisteminin bir hücresinin gen transferi yoluyla deÄŸiÅŸtirilmesiyle elde edilen “kansere karşı silahlandırılmış bir hücre” olarak tanımlanabileceÄŸini belirten Turgut, ÅŸunları kaydetti:

“Bu ÅŸekilde bir bağışıklık sistemi hücresini kanser tedavisinde kullanmış oluyoruz. CAR-T, özellikle son 3-5 yılda geliÅŸen ve ÅŸu an hücresel tedaviler içerisinde en etkili yöntem olarak gündemde olan bir tedavi ÅŸekli. Bu tedavi ÅŸu anda lenfoma, lösemi, akut lenfoblastik lösemi, multiple myeloma gibi hematolojik kanserlerde, özellikle direnç geliÅŸen, standart tedavilerin etkisiz kaldığı durumlarda önemli bir tedavi seçeneÄŸi haline gelmiÅŸ durumda. Dünyada özellikle ABD’de 30 binden fazla hastaya uygulandı, Avrupa’da belli ülkelerde ve Çin’de de yaygınlaÅŸmış, standart tedavi haline gelmiÅŸ durumda.

Ãœlkemizde ise bu alanda yürüyen preklinik ve bazı faz çalışmaları yapılıyor. Bu çalışmalar yoluyla tedaviye ulaÅŸabilen hastalar oldu. Ancak henüz standart tedavi olarak ülkemizde ruhsatlanmış bir CAR-T hücre ürünü yok. Önümüzdeki yıllarda bu konuda belli bir noktaya gelebileceÄŸimizi öngörüyoruz.”

Prof. Dr. Turgut, CAR-T hücre tedavisinde hastalığa, hastaya göre deÄŸiÅŸen oranlarda baÅŸarı elde edildiÄŸinin altını çizerek, “Mesela akut lenfoblastik lösemide, lenfomalarda oldukça yüksek oranlarda tedavi baÅŸarısı elde ediliyor, pek çok hastanın hayatı kurtarılabiliyor.” dedi.

Turgut, CAR-T hücre tedavisinin kök hücre naklinin alternatifi değil tamamlayıcısı gibi görülmesi gerektiğinin, nakil sonrası hastalığı nükseden kişilerde kurtarıcı bir tedavi olabileceğinin ve şu an ilk basamak bir tedavi olmadığının altını çizdi.

“Hematolojik kanserlerin önemli bir grubunda tedavi seçeneÄŸi olacak”

Daha sonra basın mensuplarının CAR-T hücre tedavisi ile ilgili sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Fevzi AltuntaÅŸ, ÅŸu an dünya genelinde bu tedaviyle ilgili 1000’in üzerinde klinik çalışmanın yürütüldüğünü aktardı.

Tedavinin dünyada on binlerce hastaya uygulandığına ve bunun tedaviyle ilgili önemli bir veri birikimini de sağladığına dikkati çeken Altuntaş, şöyle devam etti:

“Bu veri birikimiyle önümüzdeki süreçte CAR-T hücre tedavilerinin özellikle hematolojik kanser hastalarının önemli bir grubunda bir tedavi seçeneÄŸi olacağını söyleyebiliriz. Burada altını çizmemiz gerekiyor, bu bir tedavi seçeneÄŸi. CAR-T hücre tedavisi çığır açan bir teknoloji, bu teknolojiyi kullanmak, yaygınlaÅŸtırmak lazım. Ancak ‘her derde deva’ olarak görülmemeli, seçilmiÅŸ hasta gruplarında hastalığı önemli oranda kontrol altına alabilmekte. CAR-T son derece pahalı da bir tedavi, bunun yaygınlaÅŸması için teknolojinin geliÅŸmesi lazım, zamana da ihtiyaç var. Hangi hastaların fayda göreceÄŸinin de tespit edilip, standardize edilmesi gerekiyor. Merkezlerin bu konuda deneyimlerinin artması çok önemli. Tüm bunların zamanla ilerleyeceÄŸine, teknolojinin geliÅŸmesiyle tedavi maliyetinin de azalacağına inanıyorum.”

AltuntaÅŸ, Türkiye’de de klinik araÅŸtırmaları süren bu tedavinin ilerleyen dönemde üretimin de devreye alınmasıyla yaygınlaÅŸması, daha çok hastaya ulaÅŸması temennisinde bulundu.

Kaynak: AA