Milli Muharip Uçak’ta kritik bir aÅŸamaya daha geçildi
Türkiye’nin en önemli savunma sanayisi projelerinden Milli Muharip Uçak’ın yapım sürecinde kritik bir aÅŸama daha geçilirken, uçağın gövde ve kanat parçaları son montaj hattına taşınarak montaj çalışmaları baÅŸladı.
CumhurbaÅŸkanlığı Savunma Sanayii BaÅŸkanlığının (SSB) koordinasyonunda Türk Havacılık ve Uzay Sanayiinin (TUSAÅž) ana entegratörlüğünü üstlendiÄŸi Milli Muharip Uçak Projesi’nde kritik aÅŸamalar birer birer tamamlanıyor. Projede en kritik aÅŸama olan sürece geçilirken, gövde parçaları nihai montaj hattına taşındı.
Bu kapsamda projeye ilişkin son montaj hattı başlangıç töreni Milli Savunma Bakanlığı, SSB ve Hava Kuvvetleri Komutanlığından yetkililerin katılımıyla TUSAŞ tesislerinde gerçekleştirildi.
Milli Muharip Uçak prototipinin ön gövde, ön orta gövde, kanat modülü ve arka gövde parçaları nihai montaj hattına taşınırken, bu aşamayla birlikte 18 Mart 2023 tarihinde hangardan motor çalıştırarak çıkacak ve yer testleri hayata geçirilecek olan ilk prototipin birleştirme ve sistem entegrasyon çalışması da resmi olarak başlamış oldu.
“Sanayinin lokomotifi bir proje”
Projenin geldiği aşamaya ilişkin değerlendirmede bulunan Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, bir uçak mühendisi olarak böyle bir uçak yapım sürecinde bulunmanın kendisi için bir rüya olduğunu belirterek şu ifadeleri kullandı:
“Rabbime şükrediyorum ki bu sürecin içinde yer alabildik. Ä°lk üniversiteye baÅŸladığım günden itibaren böyle bir günü yaÅŸama hayali vardı. Ä°nÅŸallah sonun baÅŸlangıcına geldik. Bu iÅŸin ilk perdesini açıyoruz. Ä°ÅŸimiz, uçağımız baÅŸarılı ÅŸekilde görev yaptığı zaman nihayete ermiÅŸ olacaktır. Biz perdeyi açtık ama önümüzde daha çok yol var. Siz çalışanların da evlatlarınıza, belki de torunlarınıza söyleyeceÄŸiniz bir hikayeniz olacak. ‘Türkiye’nin ilk jet muharip uçağını yapan ekibin içindeydik.’ diyeceksiniz.”
Projenin aynı zamanda sanayiyi çeken bir lokomotif olduÄŸunu dile getiren Demir, “Onlarca alt sistemle ilgili yan sanayi ve teknolojimizi hareketlendirmiÅŸ durumdayız. Bu yolculukta inÅŸallah hep beraber gideceÄŸiz.” diye konuÅŸtu.
Åžirket çalışanlarının edindiÄŸi tecrübenin bütün Türkiye’ye yayılacağını ve sadece havacılık deÄŸil birçok alanda buradaki teknolojilerin tetiklediÄŸi ürünlerin ülkeyi baÅŸka boyutlara taşıyacağını vurgulayan Demir, “Ä°ÅŸimiz daha bitmedi, çok iÅŸimiz var. Bu iÅŸ gönül, yürek iÅŸi, yüreÄŸimizi koyarak, aklımızı, zekamızı birleÅŸtirerek biz de bu kızıl elma yolculuÄŸunda hep beraber baÅŸarıya ulaÅŸacağız. Ä°nÅŸallah Türkiye Yüzyılı’nı hep beraber inÅŸa edeceÄŸiz. CumhurbaÅŸkanı’mız Sayın Recep Tayyip ErdoÄŸan liderliÄŸinde 2023 hedeflerimize ulaÅŸmak için var gücümüzle çalışmaya devam edeceÄŸiz.” dedi.
“Yer testlerine baÅŸlayacak”
TUSAÅž Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Rafet BozdoÄŸan da projeyi 18 Mart’a yetiÅŸtirmeyi hedeflediklerini belirterek, “Projede çok önemli ve kritik bir eÅŸiÄŸe geldik. Ä°nÅŸallah silahlı kuvvetlerimizin beklentilerini çok hızlı ÅŸekilde karşılayacak hale geliriz. Zor ve büyük bir proje. Ä°nÅŸallah 18 Mart’ta hangardan motoru çalışarak çıkartmış olacağız. Ä°nÅŸallah 18 Mart’ta daha büyük katılımla bu projemizin hangardan çıkarılmasını görmüş oluruz.” ifadelerini kullandı.
TUSAÅž Genel Müdürü Temel Kotil de onur duydukları bu projede Türkiye’nin ilk Milli Muharip Uçak’ını yaptıklarına dikkati çekerek, “Uçağı yaptık aslında. Biz aslında uçak yapmıyoruz uçak yapacak ÅŸirketi inÅŸa ediyoruz. 13 binden fazla çalışanımız var. Tesisler hemen hemen ortaya çıktı. Bu ÅŸirket bundan sonra her türlü uçağı da yapar. Bundan sonra hangardan çıkıştan sonra yer testlerine baÅŸlayacak ve uçuÅŸa da kendisini hazırlar. ” diye konuÅŸtu.
Milli Muharip Uçak prototipinin parçaları nihai montaj hattına taşınırken, Demir, otomatik matkap ünitesini kullanarak montajı gerçekleştirdi. Montajın ardından da katılımcılar anı panosunu imzaladı.
Sırada diğer aşamalar var
Tamamen dünya standartlarında üretimin ön planda tutulduÄŸu Milli Muharip Uçak Projesi’nin ilk prototipinde yaklaşık 6 bin 500 yapısal parça ve 30 alt sistemin yer alması hedefleniyor. Projenin fazlar halinde geliÅŸtirilmesi ve daha sonraki prototip ve seri üretim aÅŸamalarında alt sistemlerin artırılması öngörülüyor.
Bir sonraki aÅŸamada kullanılacak olan Yıldırım Test Tesisi’nin kurulum faaliyetlerinin büyük oranda tamamlandığı projede, Demir KuÅŸ (Iron Bird) ve sistem entegrasyon laboratuvarlarının kurulum faaliyetleri de baÅŸladı.
2023-2029 döneminde Milli Muharip Uçak Projesi’nde yeni aÅŸamaların (detay tasarım ve kalifikasyon fazı) baÅŸlatılması planlanıyor. Bu süreçte ilk uçuÅŸun gerçekleÅŸtirilmesi, geliÅŸtirme test uçakları ve tam boy yapısal test uçaklarının üretilmesi hedefleniyor.
Kaynak: AA