Nahçıvan koridoru ile Türkiye-Orta Asya hattı kurulmuş olacak

Dağlık Karabağ harekatını sona erdiren ateşkes anlaşmasının en önemli kazanımının Nahçıvan-Azerbaycan arasında koridor açılması olduğu, bu sayede Türkiye ile Orta Asya arasında jeopolitik ve jeoekonomik anlamda yeni bir dönemin başladığı belirtildi.

DaÄŸlık KarabaÄŸ‘da 44 gün süren askeri harekatın ardından Rusya-Azerbaycan-Ermenistan arasında yapılan anlaÅŸmaya göre, Azerbaycan’la Nahçıvan’ı birleÅŸtiren yeni koridor oluÅŸturulacak. Ermenistan’ın Ä°ran sınırına yakın topraklarında açılacak koridor ile Türkiye ve Azerbaycan tam bir asır sonra ilk kez kara yolu ile birbirine baÄŸlanacak.

AnlaÅŸmanın 9. maddesine göre bölgenin ekonomik ve ulaşım baÄŸlantılarındaki engeller kaldırılacak. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ve Azerbaycan’ın batı bölgeleri arasında ulaşım ve iletiÅŸim aÄŸları inÅŸa edilecek.

Uluslararası Türk Akademisi Başkanı Prof. Dr. Darhan Kıdırali, Nişantaşı Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurşin Ateşoğlu Güney, Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan arasında varılan ateşkes anlaşması gereği açılacak olan Nahçıvan koridorunun bölgesel dengelere ve Türkiye-Orta Asya ilişkilerine etkilerini AA muhabirine değerlendirdi.

Kıdırali, son gelişmelerin Türk dünyasının bütünlüğü açısından büyük önem arz ettiğini söyledi.

KarabaÄŸ’ın iÅŸgalden kurtarılma sürecinin Türk dünyasındaki dayanışma ve iÅŸ birliÄŸine örnek olduÄŸuna iÅŸaret eden Kıdırali, “DaÄŸlık KarabaÄŸ topraklarının önemli kısmı azat edilerek, tekrar Azerbaycan Cumhuriyeti’ne dönmüş oldu. Bu büyük bir kazanımdır. Nitekim Türk dünyasının haritada da birleÅŸmesine vesile olacaktır.” dedi.

Kıdırali, Nahçıvan ile kara baÄŸlantısının 1920’de coÄŸrafi olarak koparıldığını hatırlatarak şöyle konuÅŸtu:

“Milli Mücadele döneminde Türkiye Cumhuriyeti kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, bölgenin kaderini belirleyecek anlaÅŸma için heyetini gönderirken onlara ÅŸu sözleri söylemiÅŸti: ‘Nahçıvan Türk kapısıdır. Bu hususu nazarıitibara alarak elinizden geleni yapınız.’ Böylece, Atatürk’ün vizyonu 100 yıl sonra daha da net olarak anlaşılmaktadır. Nahçıvan’a koridorun açılması sadece Azerbaycan’dan Türkiye’ye uzanan koridorun meydana gelmesi deÄŸil, DoÄŸu ile Batı arasında köprü vazifesini tekrar üstlenmesi bakımından önemlidir.”

Türkiye’yi Türk cumhuriyetleriyle birbirine baÄŸlayan tek toprak parçasının Nahçıvan olduÄŸunu kaydeden Kıdırali, bu koridorun Orta Asya’dan Hazar üzerinden direkt Türkiye’ye ulaşımı açarak Türk dünyasının bütünleÅŸmesini saÄŸlayacağını vurguladı.

Prof. Dr. Darhan Kıdırali, “Ekonomi ve turizm alanlardaki iliÅŸkiler bakımından yeni bir devrin kapısı olan Nahçıvan koridorunun açılması, DaÄŸlık KarabaÄŸ’daki zaferin ardından ulaşım alanında da yeni kazanımlara yol açacağı aÅŸikardır. Bu da Bakü-Tiflis-Kars güzergahına güçlü destek oluÅŸturarak tarihi Ä°pek Yolu’nun canlanmasına katkı saÄŸlayacaktır.” diye konuÅŸtu.

“Türkiye’nin Türk dünyası ile irtibatını saÄŸlayacak”

NiÅŸantaşı Ãœniversitesi Uluslararası Ä°liÅŸkiler Öğretim Ãœyesi Prof. Dr. NurÅŸin AteÅŸoÄŸlu Güney, DaÄŸlık KarabaÄŸ’da çatışmayı sona erdiren ateÅŸkes anlaÅŸmasının en büyük kazanımının, Azerbaycan’ın iÅŸgal altındaki topraklarının kurtarılması ve Nahçıvan koridorunun açılması olduÄŸunu söyledi.

Türkiye’nin Azerbaycan’a verdiÄŸi desteÄŸin sahada sonuç verdiÄŸini belirten Güney, “Bu geliÅŸmeler Türkiye’nin sahada oyun kurucu ve sonuç belirleyici önemli bir aktör olduÄŸunu da ortaya koydu. Türkiye’nin sadece DoÄŸu Akdeniz’de, Libya’da, Suriye’de deÄŸil Kafkasya’da etkinliÄŸini ortaya koyması bence stratejik anlamda çok önemli. Türkiye, ABD seçimleri ve pandemi krizini Azerbaycan’a verdiÄŸi destekle iyi deÄŸerlendirdi. Kendi derdine düşen Batı’yı Kafkasya’da baypas etti. ABD, Fransa ve Rusya’dan oluÅŸan Minsk grubu gibi büyük bir gücü etkisiz hale getirdi.” dedi.

Türkiye ve Azerbaycan’ın Güney Kafkasya’yı arka bahçesi olarak gören Rusya gibi bir gücü anlaÅŸmaya razı etmesinin büyük bir baÅŸarı olduÄŸunu vurgulayan Güney, şöyle konuÅŸtu:

“Dolayısıyla ateÅŸkesin Rusya, Ermenistan, Türkiye ve Azerbaycan tarafından onaylanması çok önemli bir geliÅŸmedir. Rusya bu anlaÅŸmayla Ermenistan’a ‘Buralarda benim sözüm geçer, Batı’nın deÄŸil’ mesajını da vermiÅŸ oldu. Eskisi kadar olmasa bile hala dünyanın süper gücü Rusya ile Libya’da, Suriye’de karşıt pozisyonlarda yer almamıza raÄŸmen onunla böyle bir zor bir meselede anlaÅŸmaya varmamız Ankara diplomasisinin büyük bir baÅŸarısı ve bir dönüm noktasıdır.”

Güney, Türkiye ile Azerbaycan’ın sahada ve masada elde ettiÄŸi kazanımların Nahçıvan koridorunun açılmasıyla Türk dünyasına psikolojik kazanım getirerek meseleye bambaÅŸka bir boyut kazandırdığını dile getirdi.

Nahçıvan koridoru ile sadece Azerbaycan ile doÄŸrudan kara baÄŸlantısının deÄŸil, bundan daha da önemlisinin Türkiye’nin Türk dünyası ile irtibatının da saÄŸlanacağını kaydeden Güney, “Nahçıvan koridoru ile ‘Türkiye-Orta Asya hattı’ kurulmuÅŸ olacak. Bu baÄŸlamında Türkiye’nin Türk KeneÅŸi baÅŸta olmak üzere Türk devletleriyle bugüne kadar kurmuÅŸ olduÄŸu bütün inisiyatifler bu tarihten sonra yeni bir anlam kazanacak ve büyük bir canlanma yaÅŸanacaktır.” deÄŸerlendirmesinde bulundu.

Güney, Orta DoÄŸu, Avrupa ve Kafkasya olarak tanımlanan üç havzadaki irtibatı Türkiye’nin saÄŸladığını, sahada büyük bir güç ortaya koyarak Minsk grubunun bölgedeki etkinliÄŸini de tersine çevirdiÄŸini söyledi.

Güney, Türkiye’nin Nahçıvan koridorunun açılmasıyla bölgede yeni ittifaklar kuracağını, bunun jeopolitik ve jeoekonomik haklarını koruması açısından elini güçlendireceÄŸini belirtti.

Kaynak: AA