Stres ve uykusuzluk ‘karabasan’a yol açıyor
Halk arasında “karabasan” olarak bilinen, uyanma sırasında kol ve bacakları istemli hareket ettirememe ve konuÅŸamama gibi bulgularla kendini gösteren uyku felcine, kalitesiz uyku ve stresin yol açtığı belirtildi.
Toplumda genellikle “karabasan” olarak bilinen, uyanma sırasında kol ve bacakları istemli hareket ettirememe ve konuÅŸamama gibi bulgularla ortaya çıkan uyku felcine, kalitesiz uyku ve stresin neden olduÄŸu bildirildi.
Sağlık Bilimleri Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Füsun Domaç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, uyku felcinin bir atak durumu olduğunu söyledi.
Atak sırasında bilinci açık ve etrafında olup bitenlerin farkında olan kiÅŸinin hareket edememe ve konuÅŸamamaya baÄŸlı yoÄŸun bir endiÅŸe yaÅŸadığını dile getiren Domaç, solunum kaslarının hareketlerinde etkilenme olmadığı için normal soluk alıp vermenin devam ettiÄŸini vurgulayarak, “Yanında birinin olması veya ayak sesi gibi görsel ve iÅŸitsel halüsinasyonlar tabloya eÅŸlik edebilir.” dedi.
“Genellikle çocukluk ve ergenlik döneminde baÅŸlar”
Doç. Dr. Domaç, uyku felcinin kronik yorgunluk, düzenli uyku uyuyamama, az uyuma, vardiyalı çalışma, stres, alkol veya fazla kafein kullanımının ortaya çıkmasını kolaylaştırdığına değindi.
Atakların genellikle kendiliğinden düzelmekle birlikte bir kişinin seslenmesi veya dokunması ile daha çabuk ortadan kalktığına işaret eden Füsun Domaç, şunları kaydetti:
“Tekrarlayıcı uyku felci genellikle çocukluk ve ergenlik döneminde baÅŸlar, ancak eriÅŸkin yaÅŸlarda da ortaya çıkabilir. Kadın ve erkek cinsiyette eÅŸit sıklıkta görülür. Uyku felci, hızlı göz hareketlerinin eÅŸlik ettiÄŸi, uykunun rüya evresi de denilen REM uykusu sırasında ortaya çıkar. Rüyalarda tehlike oluÅŸturan bir ÅŸeylerden kaçma, kovalama, vurma, bir yerden düşme gibi hareketlerin yapıldığı görülebilir. Normalde REM uykusunda rüyanın yaÅŸanmaması ve vücudun güvende olması için kaslarda tam bir hareketsizlik durumu vardır. Uyku felcinin ortaya çıkmasında uyanmış olmaya raÄŸmen vücudun halen REM uykusu etkisinde kalmış olması nedeniyle hareket edilemediÄŸi öne sürülmektedir. Yani uyanmış ve gözlerinizi açmış olmanıza raÄŸmen beyin hala REM uykusunda olduÄŸu için hareket edilememektedir.”
“Uyumadan önce gevÅŸeme egzersizleri faydalı olmaktadır”
Domaç, herhangi bir bulgunun veya hastalığın eÅŸlik etmediÄŸi izole uyku felcinin tedavi gerektiren bir durum olmadığının altını çizerek, “En önemli nedenlerinden biri stres, az uyuma ve uyku kalitesinin iyi olmamasıdır. Uyku felcinin ortaya çıkmasını engellemede yeterli süre ve kaliteli uyku uyumak önemlidir. Stresli olunan durumlarda ise uyumadan önce gevÅŸeme egzersizleri stresi azaltmak faydalı olmaktadır.” ÅŸeklinde konuÅŸtu.
“Uyku felcinin sık tekrar etmesi, uyku sırasında eÅŸlik eden baÅŸka bir belirti olması ya da gün içinde aşırı uyku halinin bulunması durumunda, uyku hastalıkları polikliniÄŸine baÅŸvurulması gerektiÄŸi” uyarısında bulunan Domaç, eÅŸlik eden bulguların varlığına göre gerekli tetkiklerin yapılması, uyku hastalığının tanısının konulması ve uygun tedavinin planlanması gerektiÄŸini dile getirdi.
Domaç, tekrarlayıcı uyku felcinin baÅŸka bir bulgu eÅŸlik etmediÄŸinde “parasomnia” diye isimlendirilen uyku hastalıkları grubunda yer aldığını anlattı.
Parasomniaların, uyku sırasında veya uykudan uyanıklığa geçiÅŸ sırasında istem dışı anormal konuÅŸma, hareket veya davranışsal belirtilerin izlendiÄŸi uyku hastalıkları olduÄŸuna deÄŸinen Domaç, “EÄŸer gün içinde aşırı uyku hali eÅŸlik ediyorsa tekrarlayıcı uyku felci, ‘narkolepsi’ denilen uyku hastalığının da bir parçası olabilir. Narkolepsi, aşırı uyuma (hipersomnia) diye adlandıralan hastalık grubunda yer alan REM uykusu ile iliÅŸkili bir diÄŸer uyku hastalığıdır.” bilgisini paylaÅŸtı.
Kaynak: AA
