Türkiye’nin ilk cep uydusu ‘Grizu-263A’ uzay yolculuÄŸuna hazırlanıyor

Türkiye'nin ilk cep uydusu 'Grizu-263A' uzay yolculuğuna hazırlanıyor
Türkiye’nin ilk cep uydusu Grizu-263A, 3 Mart 1992’de Zonguldak’ta meydana gelen grizu patlamasında yaÅŸamını yitiren madencilerin isimleriyle yıl sonuna doÄŸru uzay yolculuÄŸuna çıkmak için gün sayıyor.
Türkiye uzay yolculuÄŸunda yeni bir adım daha atmak için gün sayıyor. Ãœlkenin ilk cep uydusu Grizu-263A’nın, 3 Mart 1992’de Zonguldak’ta meydana gelen grizu patlamasında yaÅŸamını yitiren madencilerin isimleriyle yıl sonuna doÄŸru uzay yolculuÄŸuna çıkması için hazırlık yapılıyor.
Grizu-263 Uzay Takımı Kaptanı ÇaÄŸla Aytaç Dursun, AA muhabirine, Zonguldak Bülent Ecevit Ãœniversitesinde yürüttükleri Türkiye’nin ilk cep uydu projesine iliÅŸkin bilgi verdi.
Dursun, Grizu-263 Uzay Takımı’nın 4 yıl önce Zonguldak Bülent Ecevit Ãœniversitesinde ortak bir hayalin ürünü olarak kurulduÄŸunu söyledi.
Mühendis Muzaffer Duysal ile Zonguldak’ta uzay çalışmaları yapmak, üniversiteyi ve Türkiye’yi uluslararası arenada baÅŸarıyla temsil etmek amacıyla faaliyete baÅŸladıklarını ifade eden Dursun, “American Astronautical Society tarafından, NASA, Lockheed Martin, Kratos Space, Praxis Inc, Siemens, U.S. Naval Research Laboratory tarafından desteklenen ‘CanSat Competition’ adlı model uydu yarışmasında 2018 ve 2019’da üst üste iki dünya ikinciliÄŸi elde ettik. Geçen yıl TEKNOFEST Türksat Model Uydu Yarışması’nda ise ÅŸampiyonluÄŸa ulaÅŸtık.” dedi.
38 kiÅŸiden oluÅŸan takımlarını kurumsal bir yapı içine oturtup, elde ettikleri tecrübeyle Türkiye’nin ilk cep uydu projesini baÅŸlattıkları bilgisini veren Dursun, en küçük uydu standartlarından PocketQube (Cep Uydu) standardı üzerinde 2 yıldır çalıştıklarını bildirdi.
Cep uydusu uzay çalışmaları için önemli yenilikler taşıyor
Proje kapsamında, Zonguldak Bülent Ecevit Ãœniversitesine alçak dünya yörüngesinde (LEO) amatör frekansta çalışan uyduları dinleme kabiliyeti kazandıracak uydu yer istasyonu kuran takımlarının, Grizu-263A’nın uzaya gönderilmesi için Ä°skoçya merkezli Alba Orbital firması aracılığıyla SpaceX ile anlaÅŸtığını anlatan Dursun, şöyle konuÅŸtu:
“Cep uydumuz uzay çalışmaları için çok önemli bir teknoloji yeniliÄŸi taşıyor. 250 gram ağırlığındaki uydu üzerinde üretilen tüm alt sistemleri test ederek eÄŸer baÅŸarılı olunursa ileride yurt dışına katma deÄŸeri yüksek teknoloji ihraç etmeyi hedefliyoruz. Grizu-263A, yerleÅŸik bilgisayar (OBC), elektrik-güç (EPS), haberleÅŸme (COMM) ve pasif manyetik stabilizasyon (PMAC) alt sistemleri olmak üzere 4 alt sistemden oluÅŸuyor. Takımımızın öncelikli hedefi, bu kadar küçük bir uyduyla uzay ve dünya arasında saÄŸlıklı haberleÅŸme saÄŸlayarak tüm alt sistemlerin testini gerçekleÅŸtirmek, pasif manyetik alt sistemiyle uydunun uzayda saÄŸlıklı bir ÅŸekilde yörüngede kalabilmesini saÄŸlamak.”
Dursun, bu projede Hollanda/TU Delft’ten (Delft University of Technology) AraÅŸtırmacı Mehmet Åževket UludaÄŸ’dan teknik danışmanlık aldıklarını ifade ederek, PocketQube’ün standardının bu üniversite tarafından geliÅŸtirildiÄŸini anlattı.
Ayrıca, Ä°stanbul Teknik Ãœniversitesi Uzay Sistemleri Tasarım ve Test Laboratuvarından Prof. Dr. Alim Rüstem Arslan’ın, BoÄŸaç Karabulut’un ve Amatör Uydu Teknolojileri DerneÄŸinin (TAMSAT), takımın karşılaÅŸtığı her sorunda yardım elini uzattığını vurgulayan Dursun, “Uydunun üretim maliyetleri Zonguldak Bülent Ecevit Ãœniversitesi Bilimsel AraÅŸtırma Projeleri birimi, fırlatma maliyetleri ise ana destekçi EreÄŸli Demir ve Çelik Fabrikaları TAÅž (ERDEMÄ°R) tarafından karşılanıyor. BaÅŸta Rektörümüz Mustafa Çufalı olmak üzere ana destekçilerimize teÅŸekkür ediyorum. Bizlere olan inançları ve destekleriyle Zonguldak’ta büyük çaplı projeler yapmayı baÅŸardık.” deÄŸerlendirmesinde bulundu.
Dursun, uydularının SpaceX’in Falcon 9 roketiyle uzaya gönderilecek olmasından heyecan duyduklarına iÅŸaret ederek, CumhurbaÅŸkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi BaÅŸkanı Ali Taha Koç ile SpaceX’in ilk astronotlu uzay görevi denemesini izlemek için buluÅŸtuklarını ifade etti.
Koç’a desteklerinden dolayı teÅŸekkür eden Dursun, 30 Mayıs’ta SpaceX’in Falcon 9 roketi ve Dragon uzay kapsülüyle NASA’nın iki astronotunu uzaya göndermesinin tarihi bir olay olduÄŸunu dile getirdi.
Dursun, bu astronotların 9 yıl sonra ABD topraklarından uzaya gönderilen ilk astronotlar olduklarını anımsatarak, bu görevin bir ticari şirket tarafından gerçekleştirilmesinin ayrı bir önem taşıdığını söyledi.
Dursun, cep uydusunun yıl sonuna doğru uzaya gönderilmesinin planlandığını belirtti.
Uyduyla 263 madencinin ismi uzaya gönderilecek
Dursun, birçok tarihi görevi baÅŸarmış, Türkiye’nin önemli uydularını uzaya gönderecek bu roketle ülkenin ilk cep uydusu Grizu-263A’nın da gidecek olmasının kendileri için tarihi bir an olacağını vurgulayarak, ÅŸunları kaydetti:
“Uzay konusunda en büyük maliyetleri oluÅŸturan fırlatma safhasının en büyük etkeni olan ağırlık durumu gelecek yıllarda çalıştığımız uydu standartlarının önemini artıracak. 250 gram ağırlığındaki bir uyduyla birçok farklı görevi baÅŸarmamız mümkün olacak. Bu sayede fırlatma maliyetleri çok düşecek ve uzay yarışında önemli bir noktada bulunan alçak dünya yörüngesi için yapılan çalışmalarda ülkemiz önemli bir noktaya gelecek. Bizler de Milli Teknoloji Hamlesi bilinciyle ülkemizin hem bu tip küçük uydulara hem de alçak dünya yörüngesinde söz sahibi olabilmesi için tüm gücümüzle çalışamaya devam edeceÄŸiz. Uzaya isimlerini göndereceÄŸimiz 3 Mart 1992’de Kozlu’daki grizu patlamasında hayatını kaybeden 263 madencimizi de rahmetle anıyorum. ‘Karanlık maden ocaklarından uzayın sonsuz derinliklerine uzanan bir Zonguldak hikayesi’ diyerek çıktığımız bu yolda önce takım arkadaÅŸlarıma daha sonra da bize inanan herkese teÅŸekkür ederim.”
Kaynak: AA