Türkiye’nin Ä°lk Ulusal Yapay Zeka Stratejisi açıklandı

CumhurbaÅŸkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi BaÅŸkanı Koç, Türkiye’nin Ä°lk Ulusal Yapay Zeka Stratejisi’ne iliÅŸkin, 2025’te yapay zeka alanının ülkenin Gayri Safi Yurt İçi Hasılasına yaptığı katkıyı yüzde 5’e yükseltmeyi hedeflediklerini bildirdi.

CumhurbaÅŸkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi BaÅŸkanlığı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan, Türkiye’nin 5 yıllık dönemdeki yapay zeka çalışmalarına yön verecek ilk “Ulusal Yapay Zeka Stratejisi” BiliÅŸim Vadisi’nde kamuoyuna tanıtıldı.

CumhurbaÅŸkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi BaÅŸkanı Ali Taha Koç, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın katılımıyla düzenlenen toplantıda, yeni bir çağın eÅŸiÄŸine gelindiÄŸini belirterek, yapay zekayla üretim süreçleri, meslekler, gündelik yaÅŸam ve kurumsal yapıların yeni bir dönüşüm sürecine girdiÄŸini söyledi.

“Artık geri dönüş yok. GeleceÄŸe hep birlikte merhaba diyebiliriz.” ifadesini kullanan Koç, her ÅŸeyin dijitalleÅŸtiÄŸi yeni bir dünyaya koÅŸar adımlarla ilerlendiÄŸini, eÄŸitimden saÄŸlığa, üretimden iklim sorunlarına birçok alanda kullanılan yapay zekanın, dünyayı kökünden dönüştürdüğünü anlattı.

Koç, bu dönüşümü yakalamanın yolunun, yapay zekayı her alanda daha verimli kullanabilmekten geçtiÄŸine iÅŸaret ederek, “Ä°ÅŸte bu noktada, geleneksel teknolojilerin dijital bir duvara çarptığı günümüzde, ‘Müreffeh bir Türkiye için çevik ve sürdürülebilir yapay zeka ekosistemiyle küresel ölçekte deÄŸer üretmek’ vizyonuyla 2021-2025 Ulusal Yapay Zeka Stratejimizi hazırladık.” dedi.

11. Kalkınma Planı ve Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programları doğrultusunda hazırladıkları stratejinin odağına, 3 temel yetkinlik alanını aldıklarını aktaran Koç, bunları kaliteli veri, ileri beceriler, teknik altyapı olarak sıraladı.

“10 yıl içinde küresel büyümenin yüzde 14’ünü tek başına yapay zeka saÄŸlayacak”

Geçen yüzyılda, kazananı belirleyenin üretim gücü ve buradan elde edilen katma değer fakat bugün gücün belirleyicisinin sahip olunan veri ve bu veriden değer üretme kabiliyeti olduğuna dikkati çeken Koç, şöyle devam etti:

“Sayın CumhurbaÅŸkanımızın dediÄŸi gibi, ‘Veri üretiminden güvenliÄŸine, savunma, saÄŸlık, eÄŸitim, biliÅŸim teknolojilerinden yapay zekaya kadar her alanda kendi ayaklarımız üzerinde durmak mecburiyetindeyiz.’ Türkiye olarak, kaybedecek vaktimiz yok. Teknolojiyi takip eden deÄŸil, teknolojiye yön veren bir ülke olmalıyız. Bunu da özel sektörün dinamizmini, üniversitelerin bilimsel yaklaşımını ve sivil toplum kuruluÅŸlarının kapsayıcı bakış açısını harmanlayarak baÅŸarabiliriz. Önümüzdeki 10 yıl içinde küresel büyümenin yüzde 14’ünü tek başına yapay zekanın saÄŸlayacağı öngörülüyor. Dolayısıyla yapay zeka, ülkeler için bir tercih olmaktan öte kalkınmanın vazgeçilmezidir. Biz de teknolojiyi tüketen deÄŸil, üreten bir ülke olmak amacıyla ‘Dijital Türkiye’ ve ‘Milli Teknoloji Hamlesi’ vizyonlarımız doÄŸrultusunda yoÄŸun bir çalışmanın eseri olan Ulusal Yapay Zeka Stratejimizi tamamladık.”

“Stratejimiz keÅŸfedici bir yaklaşıma sahip”

Koç, stratejinin ana özelliÄŸinin katılımcı ve kapsayıcı olması olduÄŸunu, bu belgeyi hazırlarken kamu, üniversite, özel sektör ve STK’larla yoÄŸun görüş alışveriÅŸinde bulunduklarını aktararak, ilgili tüm uluslararası organizasyonlardan ve farklı disiplinlerdeki uzmanların deÄŸerlendirmelerinden en verimli ÅŸekilde faydalandıklarını söyledi.

Kalkınma hedeflerinin temel taşlardan biri olacak bu dokümanın bir diğer özelliğinin üst düzey yapay zeka politika ve stratejileriyle eşgüdüm içerisinde hazırlanması olduğunu vurgulayan Koç, şunları kaydetti:

“CumhurbaÅŸkanlığı Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulunun hazırlamakta olduÄŸu ‘Yapay Zeka Teknoloji Yol Haritası da stratejimizin ana hatlarından oluÅŸuyor. SaÄŸlıklı bir yapay zeka ekosistemi geliÅŸtirmenin yolu; kaliteli verinin, teknik altyapının ve ileri becerilerin doÄŸru kullanılmasından geçiyor. Bu da ancak kurumsal kapasiteyi, koordinasyonu ve iÅŸ birliÄŸini öncelemekle mümkün oluyor. Buradan hareketle belgemizin odağına ‘kurumsal yetkinlik’, ‘yönetiÅŸim’ ve ‘stratejik uyum’ maddelerini aldık. Yapay zeka, deneyen, öğrenen ve kendisini sürekli olarak güncelleyen bir olgudur. Buradan hareketle stratejimizin temel özelliklerinden biri de keÅŸfedici bir yaklaşıma sahip olmasıdır. Yapay zekanın sosyoekonomik getirileri, yeni küresel rekabet alanları doÄŸurmuÅŸ, yapay zekanın küresel etki alanını geniÅŸletmiÅŸtir. Biz de yapay zekayı etkili ve verimli kullanarak küresel rekabet gücümüzü artırmak durumundayız. Nitekim 2025’te hedefimiz; yapay zeka alanının ülkemizin Gayri Safi Yurt İçi Hasılasına yaptığı katkıyı yüzde 5’e yükseltmektir.”

Koç, teknolojik dönüşüm sürecinin, yeni meslek ve iÅŸ kolları ortaya çıkardığını, istihdamın en hızlı arttığı alanın ise “veri ve yapay zeka” alanı olduÄŸunu söyledi.

Ä°ÅŸ kollarının yanı sıra yatırımlar noktasında da bu trendi gördüklerini, bugün yapay zeka alanındaki ortalama yatırım tutarının, giriÅŸim başına 9 milyon dolar olduÄŸunu aktaran Koç, “Kamu destekleri hakeza. Son 10 yıl içerisinde yalnızca TÃœBÄ°TAK tarafından 1715 yapay zeka projesine verilen destek tutarı 1,7 milyar lira. Bu da proje başına ortalama 1 milyon deÄŸerinde destek demek oluyor.” ifadesini kullandı.

Koç, günümüz dünyasında küresel veri hacminin 55 zettabayt (ZB) olduÄŸunu, bu deÄŸerin 2024’te kümülatif olarak 143 ZB düzeyine ulaÅŸmasının beklendiÄŸini, gelecek 3 yılda üretilecek verinin son 30 yılda üretilenden fazla olacağını kaydetti.

Bu yüzyılın kazananının, çığ gibi büyümekte olan bu veriyi değere dönüştürebilenler olacağını vurgulayan Koç, yapay zeka teknolojilerinin beraberinde hukuki ve etik sorunları da getirdiğini anlattı.

Koç, özellikle bu sorunların tespiti ve çözümüne yönelik mevzuatların oluÅŸturulmasının, birçok ülkenin gündeminde olduÄŸuna iÅŸaret ederek, Avrupa BirliÄŸinin “insan odaklı ve güvenilir yapay zeka” geliÅŸtirilmesiyle ilgili etik ve hukuki çerçevenin oluÅŸturulmasına yönelik çalışmalarını önemli bulduklarını belirtti.

“Bu vizyonu hayata geçirmek üzere 6 stratejik önceliÄŸimiz altında 24 amaç ve 119 tedbirimiz var”

Her fırsatta, insan yararına teknolojiyi savunan bir ülke olarak bu çalışmalara destek verdiklerinin altını çizen Koç, “Elbette yapay zeka ulusal çabaların yanında uluslararası iÅŸ birliÄŸinin de kaçınılmaz olduÄŸu bir alan. Dijital altyapıların ortak kullanımı, veri paylaşımı ve evrensel etik, hukuki ilkelerin belirlenmesi konularında ilgili tüm uluslararası kuruluÅŸlarla iÅŸ birliÄŸi yapıyoruz. Özellikle adil, vicdanlı ve insanlık yararına bir yapay zekanın oluÅŸturulmasını bu manada önemsiyoruz.” ifadelerini kullandı.

Koç, yapay zeka teknolojilerinin istihdam piyasasında önemli değişikliklere sebep olduğunu, iş gücü piyasasında fiziksel becerilere olan ihtiyaç azalırken, teknolojik yetkinlikler ve duygusal becerilerin ön plana çıktığına işaret etti.

Sektörel uzmanlığa ve kullanım senaryolarına olan ihtiyacın arttığına dikkati çeken Koç, bu dönüşüm baskısının, işletmelerin karar alma mekanizmalarını ve iş süreçlerini veriye dayalı şekilde iyileştirmesini gerektirdiğini, bu anlamda yapay zekayı, verimliliği artırmanın ve iş süreçlerini iyileştirmenin anahtarı olarak gördüklerini kaydetti.

OECD, AB, G20 ve UNESCO tarafından, yapay zeka çalışmalarına yön verebilmek üzere etik ilkeler geliÅŸtirildiÄŸine deÄŸinen Koç, “Türkiye olarak bu kuruluÅŸların hazırladığı ‘Güvenilir ve Sorumlu Yapay Zeka’ deÄŸer ve ilkelerinin paydaşıyız. Ulusal Yapay Zeka Stratejimizin temelinde de bu anlayış yatıyor. Dokümanımızın vizyonunu ‘Müreffeh bir Türkiye için çevik ve sürdürülebilir yapay zeka ekosistemiyle küresel ölçekte deÄŸer üretmek’ olarak belirledik. Bu vizyonu hayata geçirmek üzere 6 stratejik önceliÄŸimiz altında 24 amaç ve 119 tedbir var.” ÅŸeklinde konuÅŸtu.

“Yapay zekayla ortaya çıkan yeni mesleklere yönelik eÄŸitim ve sertifikasyon programları yürütülecek”

Türkiye’nin Ä°lk Ulusal Yapay Zeka Stratejisi’nin detaylarından bahseden Koç, şöyle devam etti:

“Birinci önceliÄŸimiz, beÅŸeri sermayemiz. Yapay zeka uzmanları yetiÅŸtirmek ve bu alanda istihdamı artırmak. Öncelikle araÅŸtırmacı ve uygulayıcı istihdamı destekleyeceÄŸiz. Yapay zeka alanında yeni mezun sayısı artacak. Yükseköğretim öncesi gençlere yönelik tematik programları yaygınlaÅŸtıracağız. Ä°kinci önceliÄŸimiz, araÅŸtırma, giriÅŸimcilik ve yenilikçiliÄŸi desteklemektir. Yapay zeka odaklı giriÅŸim sermayesi fonlarını etkinleÅŸtirecek, ileri düzey Ar-Ge faaliyetlerinin yürütülebileceÄŸi kümelenme ve mükemmeliyet merkezleri kuracağız. Üçüncü öncelik olarak kaliteli veriye ve teknik altyapıya eriÅŸim imkanlarını geniÅŸleteceÄŸiz. Güvenli veri paylaşımı konusunda idari, hukuki ve teknik çalışmalar yürütülecek, yapay zeka çalışmaları için gerekli teknik altyapılara eriÅŸim kolaylaÅŸtırılacaktır. Dördüncü önceliÄŸimiz, sosyoekonomik uyumu hızlandıracak düzenlemeleri yapmak. Sosyoekonomik dönüşüme uyum saÄŸlamak için idari ve hukuki düzenlemeler yapacak, bu dönüşümün dinamiklerini takip etmek için istatistikler üreteceÄŸiz. BeÅŸinci önceliÄŸimiz, uluslararası düzeyde iÅŸ birliklerini güçlendirmek. Uluslararası düzeyde yürütülen güvenilir ve sorumlu yapay zeka çalışmalarına aktif ÅŸekilde katılacak, ülkemizde uluslararası projelerin baÅŸlatılması yönünde faaliyetler yürütecek, uluslararası kuruluÅŸlarla olan iÅŸ birlikleri destekleyeceÄŸiz. Altıncı önceliÄŸimiz ise yapısal ve iÅŸ gücü dönüşümünü hızlandırmak. Kamu yapay zeka ekosistemi ve teknik altyapısı oluÅŸturacağız. Öncelikle kamudan baÅŸlıyoruz. Aynı zamanda güvenilir yapay zeka damgası oluÅŸturulup test edeceÄŸiz. Yapay zeka ile ortaya çıkan yeni mesleklere yönelik eÄŸitim ve sertifikasyon programları yürütülecektir.”

“Ulusal Yapay Zeka Stratejimizle iddialı makro hedefler ortaya koyduk”

Koç, Ulusal Yapay Zeka Stratejisi’nin, Türkiye’nin bu alandaki yol haritası olduÄŸuna iÅŸaret ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bu dokümanın paydaÅŸları, kamu, STK’lar, özel sektör, üniversitelerdir. Ortaya koyduÄŸumuz tedbir ve eylemlerin etkin ÅŸekilde hayata geçirilmesi ancak iÅŸ ve güç birliÄŸiyle mümkün olabilir. Belgenin uygulama süreci, CumhurbaÅŸkanı Yardımcımızın baÅŸkanlık edeceÄŸi ‘Yönlendirme Kurulu’ tarafından koordine edilecek. Ayrıca, yapay zeka ekosistemi danışma grubu ve eylem koordinasyon grubu kuracak, idari ve teknik koordinasyonu saÄŸlamak üzere geniÅŸ katılımlı çalışma grupları oluÅŸturacağız. Ãœlkemizin politika öncelikleri doÄŸrultusunda Ulusal Yapay Zeka Stratejimizle iddialı makro hedefler ortaya koyduk. 2025 yılı itibarıyla yapay zeka teknolojisinin, Gayri Safi Yurt İçi Hasılaya katkısını yüzde 5’e yükselteceÄŸiz. Yapay zeka alanındaki istihdamımızı 50 bine çıkaracağız. Bu alandaki lisansüstü mezun sayımız en az 10 bin kiÅŸiye çıkacak. Uluslararası yapay zeka endekslerinde de ilk 20 ülke arasına gireceÄŸiz. Bunu da 84 milyon olarak hep birlikte baÅŸaracağız.”

Ulusal Yapay Zeka Stratejisi’nin ülkeye, millete ve tüm paydaÅŸlara hayırlı olmasını dileyen Ali Taha Koç, desteklerinden dolayı Bakan Varank ile belgenin hazırlanmasında emeÄŸi geçen tüm paydaÅŸlara teÅŸekkür etti.

Kaynak: AA